Nhận diện gian lận báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam – bằng chứng thực nghiệm tại sàn giao dịch chứng khoán HOSE

Abstract

Với các thông tin tài chính 2015 thu thập được từ 268 CTNY trên sàn giao dịch chứng khoán HOSE, kết quả nghiên cứu cho thấy khả năng tồn tại gian lận BCTC có mối quan hệ có ý nghĩa thống kê với 4 biến độc lập là tỷ số Lợi nhuận thuần / Tổng tài sản (NI / TA), Vốn lưu động / Tổng tài sản (WC / TA), Lợi nhuận gộp / Tổng tài sản (GP / TA) và Z-Score. Trong quá trình phân tích, tác giả nhận thấy một số biến có tác động lên biến phụ thuộc khác biệt so với nhận định ban đầu khi xây dựng giả thuyết nghiên cứu như tỷ số Lợi nhuận gộp / Tổng tài sản (GP / TA). Trong khi đó, một số biến có ý nghĩa thống kê trong các nghiên cứu trước trên thế giới nhưng lại không có ý nghĩa thống kê khi xét trên bộ mẫu là các CTNY trên sàn giao dịch chứng khoán HOSE. Kết quả nghiên cứu trong chương 3 sẽ là cơ sở để giúp tác giả đề xuất một số kiến nghị đối với các đối tượng liên quan đến việc lập, trình bày, sử dụng và quản lý chất lượng BCTC của các CTNY trên TTCK Việt Nam nói chung và sàn giao dịch chứng khoán HOSE nói riêng. Kết quả kiểm định khả năng dự báo của mô hình nghiên cứu vào việc nhận diện gian lận BCTC thực tế cho thấy mức độ dự báo chính xác khá cao của mô hình nghiên cứu đạt độ chính xác 58.58%. So với kết quả dự báo của mô hình M-Score, mô hình nghiên cứu có mức độ dự báo chính xác cao hơn 4.48%, điều này một lần nữa khẳng định tính ứng dụng của mô hình nghiên cứu so với các mô hình nghiên cứu khác trong việc nhận diện gian lận BCTC.