Đánh giá thực trạng sinh kế của hộ gia đình bị thu hồi đất cho dự án KCN Thạnh Lộc, tỉnh Kiên Giang

Abstract

Dự án Khu công nghiệp (KCN) Thạnh Lộc, huyện Châu Thành là 01 trong 05 dự án KCN được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và đưa vào quy hoạch (QH) phát triển các KCN ở Việt Nam đến năm 2015, định hướng đến năm 2020. Việc QH phát triển KCN Thạnh Lộc đã góp phần không nhỏ trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn huyện Châu thành nói riêng và tỉnh Kiên Giang nói chung, đồng thời góp phần giải quyết công ăn, việc làm cho hàng ngàn lao động ở địa phương. Tuy nhiên, song song với những thành quả đạt được thì điều đầu tiên cần phải quan tâm là vấn đề bồi thường (BT), giải phóng mặt bằng (GPMB), tạo quỹ đất sạch để kêu gọi thu hút đầu tư vào KCN. Đây mới chính là công việc hết sức quan trọng trong một dự án, bởi việc thu hồi đất ảnh hưởng trực tiếp đến các quyền lợi về tài sản, nơi sinh sống, công việc của người dân có đất bị thu hồi. Đề tài “Đánh giá thực trạng sinh kế của hộ gia đình bị thu hồi đất cho dự án KCN Thạnh Lộc, tỉnh Kiên Giang” là tổng hợp những nội dung cần thiết mà tác giả đi sâu nghiên cứu trên cơ sở sử dụng khung sinh kế bền vững (DFID, 1999), để phân tích, đánh giá và tìm hiểu rõ thực trạng đời sống kinh tế - xã hội của các hộ gia đình (HGĐ) sau khi bị thi hồi đất. Từ kết quả phân tích cho thấy có sự thay đổi lớn về tài sản sinh kế của đa số các các HGĐ, đời sống của họ ngày càng thay đổi theo hướng cải thiện tốt hơn so với trước khi bị thu hồi đất. Vấn đề quan trọng là chính sách BT, GPMB đã được triển khai thực hiện khá tốt, kịp thời và đầy đủ, từ đó góp phần cải thiện được đời sống của các HGĐ có đất bị thu hồi. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng còn một số HGĐ gặp khó khăn sau khi bị thu hồi đất, đa phần các hộ này thuộc diện không có sở hữu đất đai mà chỉ ở tạm trên đất người khác, hoặc sở hữu diện tích đất ít, nên sau khi bị thu hồi, chỉ nhận được phần hỗ trợ từ chính sách hỗ trợ BT, GPMB của Nhà nước. Trong khi, dự án QH KCN Thạnh Lộc chưa có QH khu tái định cư kèm theo, chính vì vậy đời sống kinh tế của các HGĐ này là rất khó khăn sau khi bị thu hồi đất. iệc tìm kiếm việc làm, chuyển đổi nghề nghiệp đối với các HGĐ sau khi bị thu hồi đất cũng tương đối khó khăn, do trình độ văn hóa còn hạn chế. Trên cơ sở phân tích về thực trạng đời sống kinh tế - xã hội của các HGĐ bị thu hồi đất thuộc dự án QH KCN Thạnh Lộc, tác giả đề xuất 03 nhóm giải pháp nhằm góp phần ổn định đời sống, giúp họ có được chiến lược sinh kế ngày càng bền vững hơn trong tương lai.