Các yếu tố quyết định sự phát triển của thị trường chứng khoán: Trường hợp các nước đang phát triển và Việt Nam

Abstract

Thị trường chứng khoán là kênh huy động vốn dài hạn quan trọng của nền kinh tế, tuy nhiên, các yếu tố quyết định sự phát triển của thị trường này vẫn chưa được xác định rõ ràng ở các nước đang phát triển. Tác giả tiến hành nghiên cứu các yếu tố quyết định sự phát triển của thị trường chứng khoán ở VN và các nước đang phát triển bằng phương pháp GMM hai bước thông qua bộ dữ liệu bảng của 36 quốc gia trong giai đoạn 2003–2004. Nghiên cứu đã tìm thấy hai kết quả đáng ngạc nhiên. Thứ nhất, tăng trưởng kinh tế, tín dụng nội địa, và thanh khoản thị trường chứng khoán là các yếu tố quyết định có tác động dương đến sự phát triển của thị trường chứng khoán ở các nước đang phát triển; trong khi tác động của cung tiền là âm, các yếu tố thể chế như hiệu quả chính phủ và nhà nước pháp quyền có tác động dương, ngược lại với kiểm soát tham nhũng và ổn định chính trị (có tác động âm). Thứ hai, liên quan đến phát triển thị trường chứng khoán ở VN, tác động của các yếu tố vĩ mô (như: Tăng trưởng kinh tế, đầu tư trong nước, FDI, tín dụng nội địa, cung tiền, thanh khoản thị trường chứng khoán, và lạm phát) là âm trong khi tác động của các biến thể chế (bao gồm: Kiểm soát tham nhũng, hiệu quả chính phủ, ổn định chính trị, chất lượng các quy định, nhà nước pháp quyền, tiếng nói và trách nhiệm giải trình) là dương. Điều này hàm ý thể chế được thiết lập tốt rất quan trọng trong việc đẩy mạnh nhu cầu đối với cổ phiếu và hiệu quả của thị trường chứng khoán ở VN.