Đánh giá rủi ro gian lận báo cáo tài chính của các công ty niêm yết tại VN

Abstract

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá sự hữu hiệu của tam giác gian lận theo hướng dẫn của chuẩn mực kiểm toán VN số 240 (VSA 240) trong việc phát hiện và dự báo gian lận ở các công ty niêm yết tại VN. Sử dụng mẫu nghiên cứu là 78 công ty niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM năm 2012, tác giả tiến hành phân tích hồi quy Logit để xem xét mối quan hệ giữa các yếu tố của tam giác gian lận và khả năng xảy ra gian lận trên báo cáo tài chính. Kết quả nghiên cứu cho thấy khả năng xảy ra gian lận có mối quan hệ có ý nghĩa thống kê với 3 yếu tố về Động cơ/Áp lực, với 1 yếu tố về cơ hội, và với 2 yếu tố về thái độ. Mô hình sử dụng các biến trên có khả năng dự báo đúng 83,33% các công ty thuộc mẫu nghiên cứu, và dự báo đúng 80% các công ty ngoài mẫu nghiên cứu. Mô hình này có thể giúp kiểm toán viên và công ty kiểm toán dự báo gian lận xảy ra trên báo cáo tài chính.