Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp: mối quan hệ với hiệu quả hoạt động – trường hợp doanh nghiệp Đồng bằng Sông Cửu Long – Việt Nam

Abstract

Nghiên cứu nhằm mục tiêu khám phá mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, mối quan hệ này được xem xét ở góc độ trực tiếp- từ việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (ở các khía cạnh về môi trường, khách hàng, nhân viên, nhà cung ứng và cộng đồng địa phương) đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp (thông qua nhóm chỉ tiêu tài chính là ROS, ROE và ROA); và ở góc độ gián tiếp thông qua các tác nhân khác đó là việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp đến lợi ích kinh doanh bao gồm các tác nhân đó là lòng trung thành của khách hàng, lòng trung thành của nhân viên, danh tiếng của doanh nghiệp và khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp, từ đó những lợi ích kinh doanh này sẽ tác động đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Nghiên cứu còn đề cập đến khái niệm lãnh đạo và mạnh dạn đưa vào mô hình nghiên cứu vì việc doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội nhiều hay ít phụ thuộc rất nhiều vào tác nhân lãnh đạo và lợi ích cũng như hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp cũng chịu ảnh hưởng bởi tác nhân này. Tổng quan về nghiên cứu đã được trình bày và phần mô tả chi tiết cụ thể từ việc cần thiết của nghiên cứu đến mục tiêu nghiên cứu, những nghiên cứu cùng lĩnh vực được thực hiện ở Việt Nam cũng như trên thế giới cho đến lý thuyết về các khái niệm, cách xây dựng nghiên cứu sơ bộ đến nghiên cứu chính thức, mô tả về kiểm định các khái niệm và xây dựng thang đo và phần thảo luận nghiên cứu; phần kết luận, hàm ý và hạn chế của nghiên cứu. Nghiên cứu đề cập đến các khái niệm sau: (1) trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, (2) lợi ích kinh doanh, (3) lãnh đạo và (4) hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Trong đó trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp là khái niệm tiềm ẩn được đo lường bởi trách nhiệm của doanh nghiệp đối với (1) môi trường, (2) khách hàng, (3) nhân viên, (4) nhà cung ứng và (5) cộng đồng. Khái niệm lợi ích kinh doanh cũng là một khái niệm tiềm ẩn và được đo lường bởi các khái niệm (1) lòng trung thành của khách hàng, (2) lòng trung thành của nhân viên, (3) danh tiếng của doanh nghiệp và (4) khả năng tiếp cận vốn. Mô hình nghiên cứu lý thuyết kỳ vọng việc thực hiện trách nhiệm xã hội sẽ tác động dương đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp và việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp cũng tác động dương đến lợi ích kinh doanh và lợi ích kinh doanh sẽ tác động cùng chiều đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng kỳ vọng việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp được tác động dương từ biến lãnh đạo và lãnh đạo tác động dương đến lợi ích của doanh nghiệp và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Nghiên cứu được hoàn thành với các kết quả như sau: (1) Về nghiên cứu sơ bộ: Kết quả của kiểm định độ tin cậy của thang đo thông qua kiểm định Cronbach’s Alpha đều đạt được độ tin cậy và giá trị cho phép, tất cả các thang đo được đưa vào nghiên cứu khi kiểm định độ tin cậy đều đạt được độ tin cậy với dữ liệu thị trường. Như vậy thang đo lý thuyết phù hợp với nghiên cứu tại thị trường Đồng bằng Sông Cửu Long – Việt Nam (2) Kết quả nghiên cứu cho thấy việc đo lường khái niệm trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp bao gồm việc đo lường việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp đối với các bên liên quan đó là: (1) môi trường, (2) khách hàng, (3) nhân viên, (4) nhà cung ứng và (5) cộng đồng. Điều này cũng phù hợp với các nghiên cứu trước đó, phù hợp với nghiên cứu của Sweeney (2007). (3) Kết quả đo lường khái niệm lợi ích kinh doanh được đo lường bởi bốn khái niệm: (1) Lòng trung thành của khách hàng, (2) Lòng trung thành của nhân viên, (3) Khả năng tiếp cận vốn và (4) Danh tiếng của doanh nghiệp.