Những nhân tố ảnh hưởng đến quản lý rủi ro tín dụng trong hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam

Abstract

Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng được quan tâm đặc biệt sau những khủng hoảng tài chính ngân hàng gần đây. Tổng kết lý thuyết cho thấy các nhà nghiên cứu chủ yếu quan tâm đến 02 nhóm nhân tố tác động đến quản trị RRTD ngân hàng, đó là: Những nhân tố kinh tế vĩ mô và các nhân tố đặc trưng hoạt động ngân hàng. Tùy theo phương pháp nghiên cứu tại quốc gia cụ thể trong khoảng thời gian khác nhau, các nghiên cứu tác động của nhân tố vĩ mô và nhân tố đặc trưng hoạt động ngân hàng đối với quản trị RRTD cho kết quả nghiên cứu khác nhau. Điều này là do những đặc thù của chính sách kinh tế và cơ chế quản lý, giám sát hoạt động ngân hàng của mỗi quốc gia. Kết hợp tổng kết lý thuyết và bối cảnh thực tế hoạt động ngành ngân hàng Việt Nam trong giai đoạn 2004 – 2015, tác giả đã đặt ra 07 câu hỏi nghiên cứu về tác động của nhân tố vĩ mô và hoạt động đặc trưng hoạt động ngân hàng đến RRTD tại các NHTMVN. Với 07 câu hỏi nghiên cứu, tác giả cố gắng xác định. (1) Liệu có ảnh hưởng của biến động đặc trưng kinh tế vĩ mô đến rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam hay không? (2) Liệu có ảnh hưởng của sự biến động của thị trường bất động sản đến rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam hay không? (3) Liệu có ảnh hưởng của tăng trưởng quy mô tín dụng đến rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam hay không? (4) Liệu có ảnh hưởng của chính sách lãi suất đến rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam hay không? (5) Liệu có ảnh hưởng của năng lực tài chính đến rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam hay không? (6) Liệu việc mở rộng mạng lưới hoạt động liên quan đến năng lực quản trị ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam hay không? (7) Liệu có sự ảnh hưởng của việc tuân thủ thanh khoản và dự phòng chung đến rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam hay không? Để xác định có hay không sự tác động (1), (2), (3), (4), (5), (6) và (7) tác giả kiểm định ở 31 ngân hàng thương mại Việt Nam. Phương pháp định lượng được thực hiện bằng phương pháp ước lượng GMM trên dữ liệu bảng không cân bằng được thu thập thứ cấp từ các NHTMVN, NHNNVN và Tổng cục thống kê. Kết quả ước lượng được kiểm định tin cậy bằng phương pháp Sargan (kiểm định (J)) và kiểm định Arellano – Bond (AR) phù hợp, xác định ra được: Rủi ro tín dụng của các NHTMVN chịu sự tác động từ tăng trưởng kinh tế gắn liền với sự bùng nổ thị trường bất động sản. Kinh tế tăng trưởng cùng với thị trường bất động sản bùng nổ khiến cho tâm lý cho vay dễ dàng, nguy cơ rủi ro tin dụng gia tăng. Biến động tăng tỷ giá ảnh hưởng tích cực đến RRTD của các NHMTMVN. Một ngân hàng có năng lực tài chính mạnh sẽ có đủ điều kiện để đảm bảo an toàn hoạt động của mình. Những ngân hàng có quy mô tài sản và vốn nhỏ thường có nguy cơ mạo hiểm, chấp nhận rủi ro hơn ngân hàng lớn.. Sự mở rộng mạng lưới hoạt động nhanh ảnh hưởng gia tăng khả năng rủi ro tín dụng ngân hàng khi nó làm gia tăng hiệu quả chi phí kém. Mặc dù tăng trưởng tín dụng ảnh hưởng ngược chiều rủi ro tín dụng nhưng gián tiếp ảnh hưởng đến khả năng thanh khoản của ngân hàng khi tỷ lệ cho vay so tiền gửi vượt mức và một chính sách lãi suất cao để bù đắp thanh khoản và chi phí đã ảnh hưởg mạnh đến khả năng trả nợ của khách hàng. Một tỷ lệ dự phòng RRTD chung cao sẽ ảnh hưởng hạn chế tư tưởng mạo hiểm rủi ro của các nhà quản lý hoặc chủ nhà băng trong quá trình tăng trưởng tín dụng.