Nâng cao năng lực cạnh tranh cụm ngành điều tỉnh Bình Phước

Abstract

Nằm ở vùng kinh tế trọng điểm Đông Nam Bộ và có những điều kiện tương đối thuận lợi về khí hậu lẫn đất đai, Bình Phước là vùng đất đầy tiềm năng phát triển với những loại cây công nghiệp có giá trị kinh tế cao, trong đó có điều. Tính đến năm 2015, toàn tỉnh có hơn 134 ngàn hecta điều, chiếm 50% diện tích cả nước và tạo ra sản lượng xấp xỉ 200 ngàn tấn, góp phần đáng kể vào phát triển kinh tế địa phương. Tuy nhiên, sự phát triển của cụm ngành điều Bình Phước hiện nay đang đối mặt với những thách thức không nhỏ trong việc khắc phục tình trạng khát nguyên liệu điều thô để đáp ứng cho công nghiệp chế biến; đảm bảo tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm để đáp ứng thị hiếu tiêu dùng trong và ngoài nước; nâng cao giá trị gia tăng của ngành điều thông qua việc đẩy mạnh chế biến sâu và tăng cường sự liên kết giữa các tác nhân tham gia cụm ngành… Từ đó, tác giả đi sâu vào tìm hiểu về cụm ngành điều tỉnh Bình Phước và trả lời hai câu hỏi: (i) Yếu tố quan trọng nhất tác động đến năng lực cạnh tranh của cụm ngành điều tỉnh Bình Phước là gì?; (ii) Làm thế nào để nâng cao năng lực cạnh tranh của cụm ngành điều tỉnh Bình Phước? Qua phân tích cụm ngành điều tỉnh Bình Phước theo mô hình kim cương của Michael Porter, tác giả nhận thấy có nhiều yếu tố thuận lợi, thúc đẩy sự phát triển cụm ngành điều Bình Phước như điều kiện tự nhiên và điều kiện cầu thế giới cũng như sự phát triển của công nghệ chế biến. Tuy nhiên, cụm ngành điều tỉnh Bình Phước đã và đang đối mặt với những vấn đề mang tính cản trở, đó là thiếu sự liên kết giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị, sản phẩm thiếu đa dạng, chưa đáp ứng được tiêu chuẩn vệ sinh thực phẩm và đặc biệt là chưa xây dựng được thương hiệu điều Bình Phước…. Trên cơ sở đó, những giải pháp mà tác giả đề xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh của cụm ngành điều tỉnh Bình Phước trong thời gian tới là (i) Đẩy mạnh công tác quy hoạch diện tích điều cũng như áp dụng các biện pháp kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất điều; (ii) Tạo điều kiện để doanh nghiệp chế biến nâng cao công nghệ để đáp ứng thị hiếu tiêu dùng của khách hàng trong vấn đề đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cũng như chế biến sâu nhằm nâng cao giá trị gia tăng của ngành điều; (iii) Các tác nhân tham gia cụm ngành điều phải tăng cường sự liên kết trong chuỗi giá trị cũng như chủ động tiếp cận các nguồn lực cần thiết.