Phát triển bền vững ngành du lịch Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2025

Abstract

Phát triển du lịch bền vững từ thực tiễn TP.HCM là một đề tài có tính cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Trong thời gian qua, vấn đề phát triển du lịch của TP.HCM đã đạt được một số kết quả quan trong về hiệu quả kinh tế, bảo tồn văn hoá và di tích lịch sử trong phát triển du lịch; vấn đề bảo vệ môi trường trong phát triển du lịch; và vấn đề đóng góp phát triển kinh tế cộng đồng. Bên cạnh đó, tác giả còn tiến hành khảo sát các doanh nghiệp để đánh giá mặt được và chưa được của phát triển du lịch bền vững tại TP.HCM. Theo đó, tác giả nhận thấy phát triển du lịch ở thành phố có đóng góp rất tích cực cho ngân sách của nhà nước và kinh tế ở địa phương. Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch thường xuyên nâng cao năng lực tổ chức quản lý bền vững của các doanh nghiệp để họ có thể cạnh tranh tốt hơn. Họ ý thức được và đảm bảo rất tốt việc cung cấp thông tin, tài liệu về du lịch cho người tham quan, những giá trị văn hoá của địa phương được họ trân trọng và cố gắng chuyển tải một cách tốt nhất đến du khách. Việc tuân thủ những quy định, luật pháp của địa phương, quốc gia và quốc tế, các tiêu chuẩn và các công ứớc đối với các di sản va n hóa cần đu ợc bảo vẹ cũng được đảm bảo rất tốt. Không những vậy, các doanh nghiệp du lịch là một trong những lực lượng có ý nghĩa đóng góp vào sự phát triển kinh tế ở địa phương, giúp xoá đói, giảm nghèo. Các doanh nghiệp du lịch đã tích cực và góp phần tạo công ăn việc làm, góp phần giảm nghèo, xoá đói. Tuy nhiên, kết quả đánh giá thực trạng phát triển du lịch cũng cho thấy còn nhiều hạn chế. Năng lực tổ chức quản lý bền vững của các doanh nghiệp chỉ mang tính chất nội bộ theo hướng tăng cường năng lực của nhân viên, tiết kiệm trong công ty, hướng đến tối thiểu hoá chi phí hoạt động chứ không hướng đến tính bền vững của du lịch nói chung chứ không quan tâm đến sự phát triển bền vững của du lịch, mặc dù về dài hạn thì hai phạm trù này có liên hệ với nhau. Nhiều hoạt động quan trọng của các công ty du lịch cũng không bao hàm những nội dung về du lịch bền vững. Chẳng hạn như hoạt động đào tạo nhân viên, đánh giá sự hài lòng của khách hàng. Doanh nghiệp chưa thấy và chưa thể hiện được trách nhiệm của họ đối với cộng đồng địa phương nơi họ khai thác du lịch. Mức đóng góp của doanh nghiệp vào cho công tác bảo tồn di tích, tài sản quan trọng có giá trị lịch sử, văn hóa, khảo cổ, và có ý nghĩa về tinh thần còn hết sức hạn chế. Phần lớn các doanh nghiệp cho rằng họ chưa nghĩ tới những vấn đề liên quan đến môi trường được đề cập đến trong bộ tiêu chí đánh giá như lượng phát thải, nước thải, năng lượng tiêu thụ, v.v.. Từ góc độ quản lý nhà nước, Thành phố chưa có chiến lược hoặc bất kỳ định hướng nào về mặt văn bản thể hiện một cách chính thức về phát triển du lịch bền vững. Những hạn chế trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân, có thể kể ra bốn nguyên nhân quan trọng. Thứ nhất là TP.HCM thiếu một tầm nhìn, định hướng trong dài hạn về phát triển du lịch bền vững. Thứ hai, các tiêu chuẩn về phát triển du lịch bền vững cũng chưa được xác định và xây dựng. Thứ ba, nhà nước chưa có một cơ chế phù hợp, hiệu quả để có thể gắn trách nhiệm của các doanh nghiệp du lịch đối với địa bàn mà họ tới kinh doanh du lịch. Thứ tư, là sự tham gia của cộng đồng còn rất hạn chế nên việc thể hiện tâm tư nguyện vọng của họ đến các cơ quan nhà nước không được nhiều. Để giải quyết những nguyên nhân này tác giả đưa ra ba giải pháp gồm: giải pháp liên quan đến xây dựng quy hoạch phát triển du lịch; giải pháp liên quan đến trách nhiệm của doanh nghiệp trong phát triển du lịch bền vững và giải pháp liên quan đến sự tham gia của cộng đồng vào phát triển du lịch bền vững.