Mối quan hệ giữa độ mở tài chính, độ mở thương mại và sự phát triển tài chính tại Việt Nam

Abstract

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm tìm kiếm bằng chứng về mối quan hệ giữa độ mở tài chính và độ mở thương mại lên sự phát triển thị trường tài chính tại Việt Nam. Nghiên cứu được thực hiện trên dữ liệu 28 năm giai đoạn 1990-2017. Tác giả thực hiện các kiểm định tính dừng (Augmented Dicky-Fuller (1979), kiểm định quan hệ nhân quả (Granger causibility), kiểm định Johansen, phân tích mô hình VECM và phân tích hàm phản ứng xung IRF để phân tích dữ liệu. Kết quả nghiên cứu cho thấy, tồn tại mối quan hệ nhân quả giữa độ mở thương mại, độ mở tài chính và sự phát triển tài chính của Việt Nam giai đoạn 1990-2017. Kết quả này cũng phù hợp với các nghiên cứu trước, là một trong những cơ sở đáng tin cậy để phân tích và dự báo. Nghiên cứu về mối quan hệ giữa độ mở thương mại và độ mở tài chính, sự phát triển tài chính và tăng trưởng kinh tế Việt Nam, sử dụng các dữ liệu tài chính quốc gia từ năm 1990 đến năm 2017. Thực hiện định lượng các vấn đề nghiên cứu với phần mềm EVIEWS 8 bằng việc phân tích mô hình VECM đối với mô hình các nhân tố được đề xuất bởi Chengsi Zhang , Yueteng Zhu , Zhe Lu (2015), kết hợp với việc kiểm định nhân quả Granger và phân tích hàm phản ứng xung, bài nghiên cứu đã phần nào đạt được mục tiêu nghiên cứu đề ra ban đầu. Cụ thể, kết quả nghiên cứu thực nghiệm cho thấy tại Việt Nam: Độ mở thương mại có tác động tiêu cực đến sự phát triển tài chính hay tỷ lệ tín dụng phân bổ cho khu vực tư nhân trong hệ thống tài chính (PRV) ở mức ý nghĩa 5%. Kết quả này phù hợp với Kim và cộng sự (2009). Điều này phù hợp với giai đoạn phát triển nền kinh tế Việt Nam từ 1990-2017. Lý do vì khi Việt Nam nhập khẩu tài chính chuyên sâu hàng hóa hơn là phát triển hệ thống tài chính của riêng mình. Tín dụng cho khu vực tư nhân trong hệ thống tài chính chịu ảnh hưởng nhiều từ các chính sách tiền tệ và cơ chế phân bổ tín dụng theo chỉ định ưu tiên cho các tập đoàn kinh tế nhà nước. Trong trường hợp của Việt Nam, độ mở thương mại cao chỉ đơn thuần phản ánh tính chất gia công của hoạt động sản xuất trong nước chứ không có nghĩa chúng ta có nền kinh tế hội nhập và tự do hóa thương mại cao hơn. Không có bằng chứng thống kê về tác động của độ mở thương mại đối với sự phát triển tài chính đo lường bằng các biến quy mô (DEBT, SAV, FIR). Không có bằng chứng thống kê về tác động của độ mở tài chính lên sự phát triển tài chính xét trên cả hai khía cạnh: quy mô và hiệu quả. Phản ứng của biến phát triển tài chính được đo lường bằng các chỉ số hiệu quả (PRV) là rõ rệt hơn so với khi được đo lường bằng các chỉ số về quy mô (DEBT, SAV, FIR) khi chịu sự tác động từ các cú sốc bên ngoài từ độ mở tài chính và độ mở thương mại.