Ảnh hưởng của thuế giá trị gia tăng đến quy mô chính phủ tại Việt Nam

Abstract

Đề xuất tăng thuế giá trị gia tăng (GTGT) của Bộ Tài chính dẫn đến tỷ trọng thuế GTGT trong tổng thu ngân sách sẽ tăng lên. Vấn đề đặt ra là việc tăng thuế GTGT có tác động như thế nào đến cơ cấu chi ngân sách về quy mô chi thường xuyên và quy mô chi đầu tư phát triển của chính phủ. Mục tiêu của bài nghiên cứu là xem xét tác động của thuế GTGT đến quy mô chính phủ tại Việt Nam trong giai đoạn từ quý 1 năm 2005 đến quý 4 năm 2016, sử dụng phương pháp tự hồi quy và phân phối trễ ARDL (Auto Regressive Distributed Lag) được đề xuất bởi Pesaran et al. (1998, 2001). Kết quả phân tích cho thấy thuế GTGT có ảnh hưởng tích cực đến quy mô chính phủ trong ngắn hạn. Xét theo từng thành phần trong quy mô chính phủ, thuế GTGT có ảnh hưởng tích cực đến quy mô chi thường xuyên trong ngắn và dài hạn. Đối với quy mô chi đầu tư phát triển, thuế GTGT chỉ có tác động nghịch chiều trong ngắn hạn và không tìm thấy mối quan hệ của hai yếu tố này trong dài hạn. Xác định được ảnh hưởng của thuế GTGT đến quy mô chính phủ có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh Chính phủ đang có những áp lực về tìm kiếm nguồn thu phục vụ cho chi tiêu và giảm nợ công. Bài nghiên cứu đã đóng góp một quan điểm về việc đề xuất tăng thuế của Bộ Tài chính dưới góc độ kinh tế học. Các kiến nghị trong bài nghiên cứu là cơ sở cho các hoạch định chính sách chi tiêu công nhằm nâng cao hiệu quả khai thác và sử dụng nguồn thu và chi ngân sách.