Ảnh hưởng của nợ vay ngân hàng đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam

Abstract

Với mẫu quan sát 589 công ty cổ phần niêm yết tại Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM và Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội giai đoạn từ năm 2008 đến năm 2017, Luận văn này thực hiện nhằm tìm ra ảnh hưởng của nợ vay từ ngân hàng đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp niêm yết Việt Nam. Thông qua việc sử dụng mô hình Different-GMM, kết quả nghiên cứu đã tìm thấy bằng chứng là tỷ lệ vay nợ ngân hàng có mối tương quan dương với khả năng sinh lợi của các doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, khi kiểm định mối tương quan giữa tỷ lệ vay nợ ngân hàng và giá trị thị trường của doanh nghiệp, tác giả lại tìm thấy có tồn tại mối quan hệ phi tuyến. Chứng tỏ là, khi các doanh nghiệp gia tăng khoản vay ngân hàng trong cơ cấu nợ để tài trợ, giá trị thị trường của các công ty được đo bằng Tobin’s Q sẽ bị giảm đi và mối quan hệ tiêu cực này sẽ tiếp diễn cho đến khi mức tài trợ bằng nợ vay ngân hàng chiếm khoảng 80%. Lý giải cho tình trạng này có thể là do sự hiện diện của các khoản nợ vay ngân hàng mới và thị trường thường phản ứng tiêu cực với các khoản nợ vay mới này. Bên cạnh đó, khi tách mẫu nghiên cứu thành hai nhóm doanh nghiệp: (i) nhóm doanh nghiệp bị kiệt quệ tài chính và (ii) nhóm doanh nghiệp không bị kiệt quệ tài chính theo chỉ tiêu Z-score để phân tích tác động của kiệt quệ tài chính đến mối quan hệ giữa tỷ lệ nợ vay ngân hàng và giá trị thị trường của các doanh nghiệp. Kết quả hồi quy cho thấy, thị trường đã đánh giá cao sự tham gia của các ngân hàng vào các hợp đồng cho vay tại các doanh nghiệp bị kiệt quệ tài chính. Tuy nhiên, nếu cấu trúc vốn của các doanh nghiệp này sử dụng quá nhiều nợ vay từ ngân hàng thì chính cấu trúc vốn thâm dụng nợ này sẽ gây ra sự sụt giảm trong giá trị thị trường của doanh nghiệp. Điều này cho thấy, thị trường không có niềm tin vào việc chỉ dựa vào duy nhất khả năng của ngân hàng là có thể vực dậy được tình hình tài chính của một doanh nghiệp nào đó.