Ảnh hưởng của chất lượng hoạt động kiểm toán nội bộ đến hành vi quản trị lợi nhuận tại các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Abstract

Luận án nghiên cứu ảnh hưởng của các nhân tố đo lường chất lượng hoạt động kiểm toán nội bộ (IAFQ) đến hành vi quản trị lợi nhuận (HVQTLN) thông qua lựa chọn chính sách kế toán (CSKT) v à chi phối các nghiệp vụ kinh tế (NVKT) phát sinh tại các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán (TTCK) VN. Phương pháp nghiên cứu hỗn hợp được sử dụng với mẫu bao gồm 92 công ty niêm yết trên HOSE và HNX trong giai đoạn từ 2014-2018. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 05 nhân tố đo lường IAFQ có ảnh hưởng ngược chiều đến HVQTLN thông qua lựa chọn CSKT gồm có: chất lượng KTĐL, tính độc lập và khách quan, kiểm soát IAFQ, năng lực chuyên môn và quy mô KTNB có ảnh hưởng ngược chiều đến HVQTLN thông qua lựa chọn CSKT; và 04 trong 05 nhân tố trên, ngoại trừ nhân tố chất lượng KTĐL, có ảnh hưởng ngược chiều đến HVQTLN thông qua chi phối các NVKT phát sinh. Dựa trên kết quả nghiên cứu này, tác giả đề xuất các công ty niêm yết nhận diện các nhân tố cần tác động để giúp bộ phận KTNB có chất lượng, giảm HVQTLN. Về phương diện kiểm toán, khi sử dụng công việc của KTVNB, KTV độc lập cần quan tâm đến các nhân tố ảnh hưởng IAFQ để xác định phạm vi kiểm toán tiếp theo. Kết quả nghiên cứu cũng góp phần hỗ trợ cơ quan chức năng trong việc thiết lập và ban hành khung pháp lý thích hợp để tăng cường IAFQ tại các công ty niêm yết Việt Nam.