Sự tham gia của người dân vào các dự án tái định cư trên địa bàn thành phố Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

Abstract

Đề án xây dựng dự án tái định cư (TĐC) trên địa bàn thành phố Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu nhằm mục đích đáp ứng nhu cầu về chỗ ở, để người dân sau khi bị thu hồi đất có nơi ở ổn định, phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh tại địa phương. Mặc dù đã có những thành công nhất định, tuy nhiên vẫn còn một số tồn tại làm ảnh hưởng đến chất lượng công trình, đồng thời gây lãng phí nguồn vốn ngân sách của nhà nước. Một trong những điểm quan trọng là sự tham gia của người dân trong việc quy hoạch xây dựng dự án, nhà nước cần tạo điều kiện thuận lợi để người dân được tham gia vào quá trình thực hiện dự án một cách tích cực và chủ động hơn. Tuy nhiên, qua khảo sát tình hình thực tế về sự tham gia của người dân vào quá trình xây dựng dự án TĐC trên địa bàn thành phố Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho thấy: Thực chất người dân được thông tin về quy hoạch dự án TĐC chỉ dừng lại ở mức độ là thông báo cho người dân được biết. Hầu hết việc xây dựng dự án TĐC trên địa bàn chủ yếu được chính quyền địa phương quyết định, việc lấy ý kiến người dân để thực hiện quy hoạch còn khá hình thức, chưa bám sát về nhu cầu TĐC thực tế của người dân để xây dựng cho phù hợp; việc xây dựng còn chưa quan tâm đến hiệu quả sử dụng của dự án, chưa đúng với nhu cầu sử dụng của người dân; chất lượng của dự án còn thấp. Mức độ tham gia của người dân theo thang đo “biết, bàn, làm, kiểm tra” có chiều hướng giảm dần. Chính quyền chưa tạo điều kiện thuận lợi để người dân tham gia đóng góp ý kiến. Việc tham gia kiểm tra, giám sát của người dân còn rất hạn chế, có thể nói là gần như chưa thực hiện. Bên cạnh đó, nhiều người dân còn chưa nhận thức đúng về vai trò của mình, còn xem đây là trách nhiệm của nhà nước, nhà nước phải có trách nhiệm thực hiện nên còn thụ động trong việc tham gia đóng góp ý kiến. Ngoài ra, do trình độ năng lực hiểu biết về quy hoạch xây dựng còn hạn chế nên người dân ngại tham gia đóng góp ý kiến. Để cải thiện sự tham gia của người dân vào các dự án TĐC, người viết đưa ra một số kiến nghị sau: Trong quá trình thực hiện quy hoạch, chính quyền địa phương phải công bố công khai quy hoạch một cách rộng rãi, minh bạch cho người dân được biết, để có thể tham gia đóng góp ý kiến. Nghiên cứu các hình thức phù hợp lấy ý kiến của tất cả người dân thuộc trường hợp được bố trí TĐC, trong đó cần tăng cường hình thức lấy ý kiến thông qua những cuộc họp khu phố để người dân có thể bàn luận một cách rộng rãi hơn, người dân dễ dàng phát biểu ý kiến, tâm tư và nguyện vọng của mình hơn. Cần rà soát, tổng hợp nhu cầu thực tế của người dân thực sự cần được bố trí nhà ở TĐC, để quy hoạch xây dựng cho đúng với nhu cầu sử dụng thực tế, tránh tình trạng không có nhu cầu nhưng vẫn đăng ký nhận suất TĐC nhằm mục đích chuyển nhượng quyền để hưởng khoản giá trị chênh lệch. Nghiên cứu đề ra những hình thức TĐC phù hợp với tình hình thực tế từng địa phương, trong đó cần tăng cường hình thức TĐC bằng tiền phù hợp giá cả của thị trường để khuyến khích người dân nhận tiền tự lo chỗ ở mới nhằm giảm áp lực cho nhà nước trong việc xây dựng các dự án TĐC. Huy động nhiều nguồn lực của xã hội để phục vụ nhu cầu TĐC của người dân. Chọn những nhà thầu có năng lực và uy tín để triển khai thực hiện dự án, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thi công của đơn vị, nhất là hoạt động giám sát của người dân để đảm bảo việc thi công dự án có chất lượng tốt nhất. Khuyến khích người dân tăng cường việc đóng góp ý kiến, hiến kế cho nhà nước, để nhà nước có thể xây dựng một dự án TĐC mang tính thiết thực và hiệu quả nhất. Người dân cần tự nâng cao trình độ hiểu biết để có thể tham gia đóng góp ý kiến vào vấn đề quy hoạch và kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện các dự án TĐC nói riêng và các tất các dự án đầu tư công trên địa bàn nói chung, từ đó mới có thể thể hiện được quyền làm chủ của mình theo quy định của pháp luật. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cơ quan có thẩm quyền đối với các cơ quan có trách nhiệm trong việc xây dựng các dự án TĐC, để các cơ quan này chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật.