Năng suất lao động trong doanh nghiệp Việt Nam

Abstract

Chủ đề nghiên cứu của luận án xuất phát từ việc năng suất lao động của Việt Nam trong 20 năm trở lại đây tăng trưởng không tương xứng với tiềm năng kinh tế mà chúng ta có được. Trong nhiều năm qua, chúng ta vẫn đang loay hoay tìm các phương án giúp cải thiện năng suất lao động cho bản thân mình. FDI và xuất khẩu vốn được xem là hai kênh được trông cậy sẽ giúp cải thiện tình trạng của năng suất lao động nhờ lan tỏa công nghệ từ nước ngoài, tuy nhiên, không phải các kênh này đều phù hợp với tình trạng của tất cả các doanh nghiệp thuộc các ngành nghề khác nhau. Để gia nhập vào bất kỳ một chế độ toàn cầu nào, các doanh nghiệp cũng đều tốn rất nhiều thời gian cũng như công sức để chuẩn bị cho lộ trình gia nhập cho dù đó là thông qua thu hút FDI hay xuất khẩu. Do đó, để giúp các doanh nghiệp có định hướng rõ ràng, cụ thể đồng thời giảm bớt rủi ro cho các doanh nghiệp trong quá trình đầu tư vào lộ trình toàn cầu hóa nhằm tìm kiếm phương thức cải thiện năng suất lao động không phù hợp mà luận án đã đưa ra mục tiêu phân tích sự tác động khác nhau của FDI và xuất khẩu đến năng suất lao động của các doanh nghiệp có mức độ thâm dụng vốn khác nhau. Thêm vào đó, chính sách phúc lợi hiện nay càng ngày càng chiếm một khoảng lớn trong chi phí của các gói chế độ đãi ngộ cho nhân viên của các doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc các chính sách này ảnh hưởng đến năng suất lao động như thế nào lại chưa thu hút được nhiều nghiên cứu hoặc nghiên cứu theo những phương pháp chưa phù hợp ở Việt Nam. Luận án này tập trung vào tìm kiếm bằng chứng cho thấy sự tác động của các chính sách phúc lợi đến năng suất lao động tập trung là tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Kết quả luận án cho thấy có sự khác biệt trong sự tác động của FDI và xuất khẩu đến năng suất lao động của doanh nghiệp thuộc các ngành có thâm dụng vốn khác nhau. Đối với ngành thâm dụng lao động việc xuất hiện của FDI đối với một doanh nghiệp trong ngành có tác động đến năng suất lao động của doanh nghiệp. Việc các doanh nghiệp có xuất khẩu hay không xuất khẩu không làm thay đổi năng suất lao động của doanh nghiệp. Ngược lại, đối với ngành thâm dụng vốn, dường như việc xuất hiện của FDI đối với một doanh nghiệp trong ngành lại không làm thay đổi năng suất lao động của doanh nghiệp đó. Tuy nhiên, xuất khẩu sản phẩm ra thị trường nước ngoài của ngành thâm dụng vốn lại mang lại ý nghĩa tích cực đối với năng suất lao động. Luận án cũng tìm thấy bằng chứng về sự tác động của các chính sách phúc lợi đến năng suất lao động. Chiều và độ lớn của sự tác động của các chính sách đồng thời còn phụ thuộc vào quy mô doanh nghiệp.