Mối quan hệ giữa hỗ trợ xuất khẩu của chính phủ, nhận thức động cơ xuất khẩu, nhận thức rào cản xuất khẩu và kết quả hoạt động xuất khẩu nông sản của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam sang thị trường Asean+3

Abstract

Đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường ASEAN+3 cho nông sản là phù hợp với nguồn lực của doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) thường xuất khẩu sang thị trường gần và góp phần tạo công ăn việc làm, giảm cán cân thương mại thâm hụt với nhóm thị trường này... Bên cạnh đó, những nghiên cứu trước đây chưa kiểm định đồng thời mối quan hệ giữa hỗ trợ xuất khẩu của Chính phủ, nhận thức động cơ xuất khẩu, nhận thức rào cản xuất khẩu và kết quả hoạt động xuất khẩu, đặc biệt là mối quan hệ gián tiếp giữa hỗ trợ xuất khẩu và kết quả hoạt động xuất khẩu qua nhận thức động cơ xuất khẩu và mối quan hệ giữa nhận thức động cơ xuất khẩu và nhận thức rào cản xuất khẩu. Vì vậy luận án thực hiện nhằm nắm được hỗ trợ xuất khẩu của Chính phủ, nhận thức động cơ xuất khẩu, nhận thức rào cản xuất khẩu của doanh nghiệp ảnh hưởng đến kết quả hoạt động xuất khẩu như thế nào để đề xuất một số hàm ý quản trị giúp nâng cao kết quả hoạt động xuất khẩu cho DNNVV xuất khẩu nông sản sang thị trường ASEAN+3, góp phần giảm thâm hụt với nhóm thị trường này. Xây dựng, kiểm định mô hình nghiên cứu giữa hỗ trợ xuất khẩu của Chính phủ, nhận thức động cơ xuất khẩu bên trong doanh nghiệp, nhận thức động cơ xuất khẩu bên ngoài doanh nghiệp, nhận thức rào cản xuất khẩu bên trong doanh nghiệp, nhận thức rào cản xuất khẩu bên ngoài doanh nghiệp, kết quả hoạt động xuất khẩu, phân tích đa nhóm và đề xuất một số hàm ý quản trị. Phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp phương pháp nghiên cứu định lượng. Dữ liệu từ 257 doanh nghiệp ở miền Bắc, Trung, Tây nguyên và miền Nam được thu thập và xử lý qua phần mềm Smart - PLS. Trong 13 giả thuyết về các mối quan hệ trong mô hình nghiên cứu, có 6 giả thuyết được chấp nhận: (1) có mối quan hệ cùng chiều giữa hỗ trợ xuất khẩu của Chính phủ và nhận thức động cơ xuất khẩu bên trong doanh nghiệp; (2) có mối quan hệ cùng chiều giữa hỗ trợ xuất khẩu của Chính phủ và nhận thức động cơ xuất khẩu bên ngoài doanh nghiệp; (3) có mối quan hệ cùng chiều giữa hỗ trợ xuất khẩu của Chính phủ và kết quả hoạt động xuất khẩu; (4) có mối quan hệ cùng chiều giữa nhận thức động cơ xuất khẩu bên trong doanh nghiệp và kết quả hoạt động xuất khẩu; (5) có mối quan hệ ngược chiều giữa nhận thức động cơ xuất khẩu bên trong doanh nghiệp và nhận thức rào cản xuất khẩu bên trong doanh nghiệp; (6) có mối quan hệ ngược chiều giữa nhận thức động cơ xuất khẩu bên ngoài doanh nghiệp và nhận thức rào cản xuất khẩu bên trong doanh nghiệp. Có 7 giả thuyết bị bác bỏ liên quan mối quan hệ giữa: (1) hỗ trợ xuất khẩu của Chính phủ và nhận thức rào cản xuất khẩu bên trong doanh nghiệp; (2) hỗ trợ xuất khẩu của Chính phủ và nhận thức rào cản xuất khẩu bên ngoài doanh nghiệp; (3) nhận thức động cơ xuất khẩu bên ngoài doanh nghiệp và kết quả hoạt động xuất khẩu; (4) nhận thức rào cản xuất khẩu bên trong doanh nghiệp và kết quả hoạt động xuất khẩu; (5) nhận thức rào cản xuất khẩu bên ngoài doanh nghiệp và kết quả hoạt động xuất khẩu; (6) nhận thức động cơ xuất khẩu bên trong doanh nghiệp và nhận thức rào cản xuất khẩu bên ngoài doanh nghiệp; (7) nhận thức động cơ xuất khẩu bên ngoài doanh nghiệp và nhận thức rào cản xuất khẩu bên ngoài doanh nghiệp. Không tồn tại sự khác biệt về các mối quan hệ giữa các doanh nghiệp theo quy mô doanh nghiệp. Tồn tại sự khác biệt ở một số mối quan hệ giữa các doanh nghiệp theo một số vùng địa lý, số năm hoạt động, số năm kinh doanh xuất khẩu, một số thị trường xuất khẩu và số loại mặt hàng xuất khẩu. Kết quả nghiên cứu giúp lấp khoảng trống lý thuyết, gợi ý hàm ý quản trị cho doanh nghiệp, cơ quan quản lý và là tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp sau.