Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng báo cáo nghiên cứu khả thi dự án đầu tư: trường hợp các dự án đường sắt đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh

Abstract

Các dự án xây dựng, cụ thể là cơ sở hạ tầng giao thông công cộng có ảnh hưởng lớn đến việc đạt được sự phát triển bền vững, đặc biệt ở những đô thị lớn, chẳng hạn như Thành phố Hồ Chí Minh, nơi hiện diễn ra tình trạng kẹt xe nghiêm trọng do thiếu các phương tiện vận tải công cộng khối lượng lớn như hệ thống đường sắt đô thị. Mặc dù đã được quy hoạch và nghiên cứu đầu tư từ khá sớm nhưng đến nay, mới chỉ có 1 dự án tuyến Cát Linh – Hà Đông tại thành phố Hà Nội hoàn thành và đưa vào khai thác, vận hành chính thức. Phương pháp nghiên cứu tình huống là phương pháp nghiên cứu chính trong nghiên cứu này. Tác giả đã thu thập dữ liệu báo cáo nghiên cứu khả thi từ 02 dự án đang được triển khai thực hiện tại Thành phố Hồ Chí Minh là dự án Xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 Thành phố Hồ Chí Minh và dự án Xây dựng tuyến tàu điện ngầm số 2 Thành phố Hồ Chí Minh, tuyến Bến Thành – Tham Lương. Quá trình triển khai thực hiện khai dự án gặp nhiều khó khăn vướng mắc dẫn đến điều chỉnh dự án nhiều lần bao gồm thay đổi thiết kế, điều chỉnh tiến độ, tổng mức đầu tư. Kết quả nghiên cứu cho thấy các nhân tố đặc thù ảnh hưởng đến chất lượng báo cáo nghiên cứu khả thi của các dự án bao gồm hệ thống pháp luật về đường sắt đô thị chưa hoàn chỉnh, các yêu cầu và quy định khác biệt của nhà tài trợ, chất lượng nguồn nhân lực. Nghiên cứu cũng đưa ra sự cần thiết của việc Hình thành cơ sở pháp lý về định mức đặc thù, tiêu chuẩn, thông số kỹ thuật cho loại hình công trình đường sắt đô thị; Đa dạng hóa nguồn vốn, hình thức đầu tư các dự án đường sắt đô thị; Nâng cao vai trò, trách nhiệm, năng lực của chủ đầu tư trong quá trình lập dự án đầu tư; Tiếp cận và hình thành các chuyên ngành đào tạo về lĩnh vực đường sắt đô thị trong các trường đại học, cao đẳng.