Tác động của nhân tố bất định đến mức độ vận dụng tích hợp thước đo tài chính – phi tài chính và sự ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh dưới cách tiếp cận tổng thể – Bằng chứng tại doanh nghiệp sản xuất phía Nam Việt Nam

Abstract

Nhằm giúp gia tăng sự phù hợp khi xây dựng hệ thống đo lường hiệu quả hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp, nghiên cứu này vận dụng lý thuyết bất định, thực hiện nghiên cứu các nhân tố tác động đến mức độ vận dụng tích hợp thước đo tài chính-phi tài chính (trong hệ thống đo lường hiệu quả hoạt động kinh doanh) cho các mục tiêu quản trị doanh nghiệp. Đầu tiên, tác giả thực hiện nghiên cứu định tính nhằm chọn lọc 7 nhân tố bất định đưa vào mô hình nghiên cứu gồm (1) nhận thức không chắc chắc về môi trường, (2) cơ cấu tổ chức phân quyền, (3) chiến lược kinh doanh (gồm chiến lược dẫn đầu về giá thấp và chiến lược tạo nét khác biệt), (4) quy mô doanh nghiệp, (5) mức độ cạnh tranh, (6) văn hoá chú trọng giá trị linh hoạt, (7) định hướng thị trường. Đồng thời, kết quả từ nghiên cứu định tính cũng khám phá 1 nhân tố mới – đó là nhân tố sự tham gia của kế toán trong quy trình ra quyết định chiến lược. Kế đến, thông qua kỹ thuật phân tích PLS_SEM với dữ liệu thu thập từ 257 cá nhân đến từ 257 doanh nghiệp sản xuất vừa và lớn đang hoạt động tại Phía Nam Việt Nam, kết quả cho thấy – với khả năng dự báo chính xác 60,7%, hầu hết các nhân tố bất định trong mô hình nghiên cứu đều có ảnh hưởng tích cực tới mức độ vận dụng tích hợp thước đo tài chính-phi tài chính, ngoại trừ nhân tố chiến lược dẫn đầu về giá thấp và nhân tố nhận thức không chắc chắn về môi trường không có tác động. Ngoài ra, thông qua vận dụng việc kiểm định khái niệm sự phù hợp dưới cách tiếp cận tổng thể, tác giả phát hiện ra rằng khi doanh nghiệp duy trì sự phù hợp giữa các nhân tố bất định (gồm cơ cấu tổ chức phân quyền, chiến lược tạo nét khác biệt, quy mô doanh nghiệp, mức độ cạnh tranh, văn hoá chú trọng giá trị linh hoạt, định hướng thị trường, sự tham gia của kế toán trong quy trình ra quyết định chiến lược) và mức độ vận dụng tích hợp thước đo tài chính-phi tài chính sẽ thu được hiệu quả hoạt động kinh doanh cao – với khả năng dự báo chính xác khoảng 50%. Cuối cùng, kết quả thống kê mô tả thước đo hiệu quả hoạt động kinh doanh cho thấy ở các khía cạnh gồm tài chính, vận hành, chất lượng, nhân viên được xem là thước đo giữ vai trò quan trọng nhất trong việc giúp doanh nghiệp sản xuất Phía Nam Việt Nam đạt được sự thành công trong dài hạn và vì vậy được các nhà quản trị doanh nghiệp quan tâm sử dụng nhiều nhất khi thiết lập mục tiêu chiến lược cũng như vận dụng ở hầu hết mục đích đánh giá - ra quyết định. Các thước đo phi tài chính khác như thước đo khía cạnh nhà cung cấp, khách hàng, sự đổi mới sản phẩm - dịch vụ và trách nhiệm xã hội, mặc dù được nhận diện giữ vai trò cũng rất quan trọng đóng góp vào sự thành công dài hạn của doanh nghiệp nhưng chúng chỉ được quan tâm ở mức vừa phải khi thiết lập mục tiêu chiến lược và rất ít được sử dụng ở nhiều mục tiêu đánh giá - ra quyết định.