Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác thu thuế thu nhập doanh nghiệp tại Chi cục Thuế quận Tân Phú

Abstract

Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước, để việc thu thuế có hiệu quả các cơ quan thuế cần có một hệ thống kiểm soát nội bộ hợp lý và chặt chẽ. Trong quá trình quản lý thuế thì quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp là một phần quan trọng được các cơ quan thuế quan tâm bởi vì sắc thuế thu nhập doanh nghiệp chiếm tỷ trọng khá cao trong cơ cấu số thu các sắc thuế. Nghiên cứu dựa vào 5 yếu tố trong kiểm soát nội bộ (môi trường kiểm soát, đánh giá rủi ro, hoạt động kiểm soát, thông tin và truyền thông, giám sát) làm cơ sở lý thuyết để thực hiện; Thu thập số liệu thứ cấp từ các báo cáo của Chi cục Thuế quận Tân Phú, Cục Thuế TP.HCM và số liệu sơ cấp bằng cách khảo sát trực tiếp cán bộ công chức làm việc liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến các doanh nghiệp trên địa bàn quận Tân Phú; Bằng phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng với các kỹ thuật như phỏng vấn, thống kê mô tả, tổng hợp, so sánh, phân tích. Nghiên cứu bao gồm: Đầu tiên tác giả quan sát và sử dụng các số liệu thứ cấp từ các báo cáo tổng kết công tác thuế các năm 2019 - 2021 để suy luận và phát hiện ra vấn đề trong công tác thu thuế thu nhập doanh nghiệp còn tồn tại tại đơn vị; Tiếp đến là tác giả tiến hành kiểm chứng vấn đề, dự đoán các nguyên nhân dẫn đến các vấn đề còn tồn tại đó; Sau cùng là tác giả soạn bảng câu hỏi khảo sát với nội dung câu hỏi dựa vào các vấn đề còn tồn tại thuộc 5 yếu tố của kiểm soát nội bộ và tiến hành khảo sát 159 cán bộ công chức, thu được 150 kết quả hợp lệ để phân tích theo các chỉ số thống kê là mean (trung bình), stdev (độ lệch chuẩn), min (giá trị nhỏ nhất), max (giá trị lớn nhất), tỷ lệ phần trăm lựa chọn đáp án theo 5 mức độ đồng ý. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 13 nguyên nhân thuộc 5 yếu tố của hệ thống kiểm soát nội bộ ảnh hưởng đến 4 vấn đề trong công tác thu thuế thu nhập doanh nghiệp đó là Hiệu quả trong công tác kiểm tra, quyết toán thuế chưa cao; Công tác quản lý kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp chưa được chặt chẽ; Công tác quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế chưa được đẩy mạnh và hiệu quả; Công tác tuyên truyền hỗ trợ doanh nghiệp chưa thực sự thiết thực và kịp thời. Dựa vào kết quả đã phân tích, tác giả đề xuất 12 giải pháp thuộc 5 yếu tố của hệ thống kiểm soát nội bộ, trong đó giải pháp mang tính đột phá và thời sự trong bối cảnh hiện nay là “triển khai việc xác minh hóa đơn thông qua hệ thống hóa đơn điện tử của Tổng cục Thuế” thuộc nhóm giải pháp về hoạt động kiểm soát và lên kế hoạch triển khai kế hoạch hoàn thiện các yếu tố trong hệ thống kiểm soát nội bộ phù hợp với thực tiễn tại đơn vị.