Phân tích sở thích, thái độ của người sản xuất và người tiêu dùng đối với phát triển nuôi trồng thủy sản tốt trong nuôi tôm tại Việt Nam

Abstract

Thủy sản bền vững rất ít được sản xuất và tiêu dùng trên thế giới. Cho đến nay, chưa có nghiên cứu đánh giá đồng thời thái độ và sở thích đối với việc phát triển sản xuất bền vững ở cả hai phía cung và cầu trong một chuỗi cung cấp thủy sản. Mục tiêu tổng quát của nghiên cứu là phân tích thái độ và sở thích của người sản xuất và người tiêu dùng đối với phát triển nuôi trồng thủy sản tốt (GAqPs) trong nuôi tôm tại Việt Nam. Nghiên cứu áp dụng phương pháp thí nghiệm lựa chọn và thực hiện các phân tích thực nghiệm với sự kết hợp các mô hình Conditional Logit, Mixed Logit, Latent Class Model, và Multiple Indicator Multiple Cause trên hai bộ dữ liệu được thu thập từ 450 nông dân nuôi tôm, và 459 người tiêu dùng tại Việt Nam. Kết quả nghiên cứu cho thấy nông dân thích và sẵn lòng trả để áp dụng GAqPs nhằm đạt được các lợi ích kinh tế như giảm rủi ro dịch bệnh, tăng năng suất và giá bán. Tuy nhiên, hơn một nửa nông dân trong nghiên cứu này không sẵn lòng đầu tư vào GAqPs, ngay cả khi có chính sách hỗ trợ vốn vay ưu đãi. Nông dân yêu cầu trợ cấp cho các việc xử lý nước thải và tuân thủ quy định sử dụng kháng sinh khi áp dụng GAqPs vào nuôi tôm. Ngoài ra, thái độ tiêu cực đối với các tác động môi trường và xã hội từ nuôi tôm truyền thống làm tăng sở thích của nông dân đối với GAqPs và chính sách phát triển GAqPs. Người tiêu dùng Việt Nam thích và sẵn lòng trả cao hơn cho tôm nuôi theo GAqPs so với tôm nuôi thông thường, tỷ lệ chênh lệch mức sẵn lòng trả giữa tôm nuôi theo GAqPs và tôm thông thường dao động từ 39% đến 57%. Sự ưa thích và sẵn lòng trả cao hơn của người tiêu dùng được thúc đẩy bởi mối quan tâm đến an toàn thực phẩm và kiến thức về các tiêu chuẩn GAqPs. Người sản xuất và người tiêu dùng có chung có thái độ tiêu cực đối với các tác động môi trường từ hoạt động nuôi tôm, nhưng người sản xuất thể hiện thái độ tiêu cực cao hơn. Ngược lại, người tiêu dùng cho thấy họ lo lắng nhiều về mất an toàn thực phẩm hơn so với người sản xuất. Đáng chú ý, người sản xuất và người tiêu dùng đều có chung thái độ ủng hộ đối với phát triển GAqPs trong nuôi tôm. Các kết quả nghiên cứu cho thấy tiềm năng phát triển nuôi trồng thủy sản bền vững dựa trên sự ủng hộ từ thị trường bản địa, và con đường xây dựng ngành nuôi tôm bền vững là tiếp cận từ các tiêu chuẩn sản xuất thấp đến các tiêu chuẩn sản xuất cao hơn.