Giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư nước ngoài và chính phủ Việt Nam theo Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương và pháp luật Việt Nam

Abstract

Hiện nay, nền kinh tế Việt Nam trên đà phát triển, đang hội nhập chung với các nền kinh tế trên thế giới. Việt Nam đã chính thức tham gia vào Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN), Diễn đàn kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Tổ chức thương mại thế giới (WTO) và Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương… Trong quá trình hợp tác, kinh doanh, có thể xảy ra tranh chấp giữa nhà đầu tư với chính phủ nước nhận đầu tư. Việc giải quyết tranh chấp thường kéo dài làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư cũng như gây tốn kém, khó khăn cho nhà đầu tư. Các phương thức giải quyết tranh chấp như thương lượng, hòa giải, khởi kiện tại toà án, trọng tài … được quy định cụ thể tại các hiệp định. CPTPP là Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, bên cạnh các quy định về mở cửa thị trường hàng hóa, cam kết xóa bỏ thuế nhập khẩu …thì còn quy định phương thức giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư với chính phủ nước nhận đầu tư. Pháp luật Việt Nam về giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế thì đơn giản chỉ bao gồm các quy định về tính hiệu lực, công nhận và cho thi hành phán quyết ISDS. Theo Luật Đầu tư năm 2020 thì tòa án, trọng tài trong nước có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế trừ khi các điều ước, thỏa thuận quốc tế quy định được giải quyết tại cơ quan tài phán nước ngoài hay trọng tài quốc tế. Do đó, pháp luật Việt Nam không có các quy định chi tiết về việc áp dụng cơ chế ISDS, chỉ có các quy định cho phép tòa án, trọng tài Việt Nam có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đầu tư quốc tế. Luận văn đã phân tích và trình bày tổng quan giải quyết tranh chấp giữa nhà Đầu tư nước ngoài và chính phủ tiếp nhận đầu tư, từ đó nhận định, đánh giá những khó khăn, hạn chế trong các quy định của pháp luật Việt Nam và pháp luật quốc tế. Các giải pháp mà tác giả đưa ra nhằm thực thi hiệu quả giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư nước ngoài và chính phủ Việt Nam theo CPTPP có tính định hướng và khả thi cao.