Tác động của sở hữu nước ngoài, cạnh tranh thị trường dòng sản phẩm đến quản trị công ty và hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam

Abstract

Trong thập kỷ gần đây, Việt Nam tăng cường mở cửa nền kinh tế nhằm thu hút nguồn vốn nước ngoài và qua đó đẩy mạnh cạnh tranh thị trường dòng sản phẩm giữa các doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý Nhà nước không ngừng cải thiện thể chế, chính sách liên quan tới luật đầu tư, luật chứng khoán, quản trị công ty với mong muốn nâng cao chất lượng thị trường. Xuất phát từ bối cảnh kinh tế, nghiên cứu hướng tới đánh giá ảnh hưởng của sở hữu nước ngoài, cạnh tranh thị trường dòng sản phẩm tới hiệu quả kinh doanh thông qua vai trò trung gian của quản trị công ty tại các doanh nghiệp niêm yết ở Việt Nam. Đầu tiên, tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính thông qua phỏng vấn chuyên gia để hiệu chỉnh lại khái niệm, cách đo lường và các mối quan hệ giữa các biến trong mô hình phù hợp với bối cảnh nghiên cứu tại Việt Nam. Sau đó, tác giả lựa chọn phương pháp Maximum Likelihood with SEM (ML - SEM) trong phần mềm Stata 14 để phân tích số liệu thu thập ở 180 công ty niêm yết tại Việt Nam từ năm 2015 - 2019. Kết quả đã chứng minh sở hữu nước ngoài, cạnh tranh thị trường dòng sản phẩm ảnh hưởng cùng chiều tới hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp khi đo lường qua Tobin’s Q nhưng không có tương quan với ROA, ROE. Đồng thời, nghiên cứu nhận thấy chiến lược cạnh tranh có tác động ngược chiều tới mối quan hệ giữa cạnh tranh thị trường dòng sản phẩm và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Kết quả nghiên cứu cung cấp các hàm ý về mặt khoa học và thực tiễn cho các bên liên quan.