Phân tích hiệu quả hoạt động ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam giai đoạn 2010-2021

Abstract

Tại bất kỳ một quốc gia nào trên thế giới, hoạt động của hệ thống ngân hàng luôn là huyết mạch của nền kinh tế và sự ổn định, lành mạnh của hệ thống ngân hàng giữ vai trò trọng yếu trong việc ổn định và phát triển của nền kinh tế. Ở Việt Nam, giai đoạn 2010 - 2020, gắn liền với 2 đề án tái cấu trúc hệ thống ngân hàng, cùng với sự tăng trưởng kinh tế nhanh, đặc biệt là ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại đã thúc đẩy hệ thống ngân hàng phát triển nhanh về cả qui mô và chất lượng dịch vụ. Tuy nhiên cùng với sự phát triển nhanh đó hệ thống ngân hàng vẫn đang tìm ẩn nhiều yếu kém và rủi ro: rủi ro tín dụng, rủi ro thanh khoản cao; tính ổn định, hiệu quả hoạt động và khả năng cạnh tranh chưa cao; năng lực quản trị còn nhiều bất cập. Ngoài ra nhóm lợi ích và sở hữu chéo giữa các ngân hàng lớn làm cho tính lệ thuộc và rủi ro hệ thống cao. Năm 2020 - 2021, nền kinh tế Việt Nam cũng như hoạt động hệ thống ngân hàng tiếp tục đương đầu với khủng hoảng vì đại dịch Covid-19, năng lực quản trị điều hành, vị thế và sức khỏe tài chính của các ngân hàng trong nước được bộc lộ rõ nét hơn. VietinBank là một trong những ngân hàng hàng đầu Việt Nam, với vai trò là trụ cột của nền kinh tế, tuy có cải thiện tình hình kinh doanh sau đại dịch Covid-19 nhưng hiệu quả hoạt động ngân hàng Vietinbank đang có dấu hiệu bất ổn, điều này càng thấy rõ thông qua 1 loạt các chỉ tiêu tài chính của Vietinbank. Vì vậy việc phân tích để cải thiện tình hình hiệu quả hoạt động của Vietinbank là hết sức cần thiết. Mặt khác, việc đánh giá hiệu quả hoạt động của VietinBank mang tính đại diện cao và giúp có cái nhìn tổng thể trong phân tích điểm mạnh và điểm yếu của một NHTM quốc doanh nói riêng và của cả hệ thống ngân hàng Việt Nam nói chung. Bài luận văn vận dụng kết hợp hai phương pháp: Phương pháp tiếp cận phi cấu trúc đo lường hiệu quả hoạt động kinh doanh của Vietinbank thông qua các nhóm chỉ tiêu tài chính; và phương pháp tiếp cận cấu trúc thông qua mô hình phân tích bao dữ liệu (DEA) để đo lường hiệu quả kỹ thuật của ngân hàng, đồng thời tác giả áp dụng kết hợp với mô hình lượng nhân tố tổng hợp thông qua chỉ số Malmquist có thể đo lường được hiệu quả kỹ thuận thuần, hiệu quả quy mô và hiệu quả tiến bộ công nghệ trong từng thời kỳ của ngân hàng. Kết quả cho thấy, khi phân tích tình hình hoạt động kinh doanh của Vietinbank, so với mức trung bình ngành các chỉ số tài chính chứng tỏ Vietinbank có qui mô lớn nhưng năng lực tự chủ tài chính chưa cao do gặp khó khăn trong việc tăng vốn, kiểm soát tốt chi phí và chất lượng nợ, có xu hướng chuyển dịch kênh cao, hiệu quả quản lý sử dụng tài sản chưa cao nhưng hiệu quả quản lý và sử dụng vốn khá tốt, nhìn chung Vietinbank hoạt động có hiệu quả ở mức tầm trung. Bên cạnh đó, kết quả mô hình thực nghiệm cũng đánh giá được, Vietinbank hoạt động kinh doanh có hiệu quả ở mức tầm trung so với các Ngân hàng khác tương đồng với kết quả phân tích các chỉ số tài chính và hiệu quả tổng hợp chủ yếu ảnh hưởng bởi hiệu quả tiến bộ công nghệ, còn ảnh hưởng của hiệu quả kỹ thuật, hiệu quả quy mô và hiệu quả kỹ thuật thuần gần như là không đáng kể. Dựa trên thực tiễn và kết quả thu được từ mô hình thực nghiệm của bài luận văn, tác giả có cơ sở để đưa ra các giải pháp xoay quanh những vấn đề về vốn mà Vietinbank chưa giải quyết được và xu hướng phát triển, đổi mới sáng tạo toàn diện mọi mặt hoạt động từ số hoá lên chuyển đổi số nhằm nâng cao năng lực tài chính, nâng cao hiệu quả hoạt động cũng như củng cố vai trò chủ đạo của Vietinbank trong lĩnh vực ngân hàng nói riêng và nền kinh tế quốc gia nói chung.