Ảnh hưởng của công bố trách nhiệm xã hội đến mức độ “ổn định chi phí” trong biến động chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp tại các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Abstract

Nghiên cứu này xuất phát từ những tranh luận xoay quanh lợi ích thực tế của công bố trách nhiệm xã hội và cách nó ảnh hưởng đến quá trình quản lý chi phí của doanh nghiệp. Có nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối quan hệ tích cực giữa công bố trách nhiệm xã hội và mức độ “ổn định chi phí” trong khi một số nghiên cứu khác có kết quả ngược lại. Những nghiên cứu này đã được tiến hành ở nhiều quốc gia khác nhau, tuy nhiên chưa có bằng chứng thực nghiệm nào được thực hiện tại Việt Nam. Do đ ó, mục tiêu của nghiên cứu này là khám phá mối quan hệ giữa việc công bố TNXH và mức độ “ổn định chi phí” trong biến động chi phí bán hàng v à quản lý doanh nghiệp tại các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam . “Ổn định chi phí” là một hành vi chi phí bất đối xứng, trong đó tốc độ tăng chi phí khi hoạt động tăng có xu hướng lớn hơn tốc độ giảm chi phí khi hoạt động giảm. Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng (hồi quy FGLS) để đánh giá tác động của công bố trách nhiệm xã hội (CSRD) và các lĩnh vực CSRD khác nhau (kinh tế, môi trường, xã hội) đối với mức độ “ổn định chi phí” trong biến động chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp thông qua mô hình hồi quy phát triển từ nghiên của Anderson và cộng sự (2003) 2003). Dữ liệu được thu thập từ 356 doa nh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE và HNX trong giai đoạn từ 2020 2022. Kết quả nghiên cứu cho thấy công bố TNXH (CSRD) làm tăng mức độ “ổn định chi phí” trong biến động chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp tại các công ty niêm yết trên thị t rường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn 2020 2022. Bên cạnh đó, công bố TNXH lĩnh vực kinh tế (CSRDE) cũng làm tăng mức độ “ổn định chi phí”. Điều này nói lên rằng, những công ty công bố CSRD và CSRDE cao hơn thì sẽ khó khăn hơn trong việc điều chỉnh chi phí, thậm chí một số doanh nghiệp lựa chọn việc tăng chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp thay vì cắt giảm trong giai đoạn giảm doanh thu bán hàng để duy trì hoạt động. Ngoài ra, công bố TNXH lĩnh vực môi trường (CSRDN) và lĩnh vực xã hội (CSRD S) tác động cùng chiều đến biến động chi phí BH&QLDN (LNSGA), nhưng lại chưa ảnh hưởng đến mức độ “ổn định chi phí” xét về mặt thống kê. Nghiên cứu này cung cấp thông tin hữu ích về mối quan hệ giữa công bố TNXH và mức độ “ổn định chi phí” cho nhà quản lý doanh nghiệp. Từ đó đưa ra những gợi ý cho doanh nghiệp trong việc cân nhắc lựa chọn có nên duy trì nguồn lực trong giai đoạn giảm doanh thu để tận dụng tốt hơn trong giai đoạn tăng doanh thu hay không. Doanh nghiệp cần tìm ra biện pháp đảm bảo thực hiện các cam kết về công bố trách nhiệm xã hội một cách đầy đủ, mà vẫn có khả năng kiểm soát chi phí một cách hiệu quả. Điều này giúp tránh được những xung đột tiềm ẩn giữa lợi ích ngắn hạn và phát triển bền vững trong tương lai . Nghiên cứu cung cấp nền tảng ch o việc tiếp tục khám phá sâu hơn trong tương lai về mối quan hệ giữa công bố trách nhiệm xã hội và mức độ “ổn định chi phí” trong bối cảnh Việt Nam, một lĩnh vực chưa được khám phá đầy đủ.