Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ trong công tác kiểm tra Thuế tại chi cục Thuế Quận Tân Phú

Abstract

Thuế đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và thúc đẩy sự phát triển của Nhà nước, nhưng công tác quản lý thuế ở Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế, có thể dẫn đến trốn thuế và ảnh hưởng đến nguồn thu NSNN. Một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng trên là do hệ thống kiểm soát nội bộ yếu kém. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc thiết lập và hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ là cần thiết và có ý nghĩa quyết định trong tổ chức. Quá trình cải thiện kiểm soát nội bộ không chỉ nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn đảm bảo tính hữu hiệu và hiệu quả trong công tác kiểm tra thuế. Thông qua nghiên cứu tại Chi cục Thuế quận Tân Phú giai đoạn 2020-2023, tác giả nhận thấy một số tồn tại: số lượng hồ sơ kiểm tra thuế giảm, tiền truy thu và phạt bình quân chưa cao, tỷ lệ vi phạm nghĩa vụ thuế cao, tình trạng kê khai lỗ và âm thuế GTGT nhiều năm vẫn tồn tại, số lượng khiếu nại và tố cáo gia tăng. Tác giả đã sử dụng phỏng vấn và khảo sát 141 công chức thuế (139 kết quả hợp lệ) cùng với phân tích thống kê để xác định nguyên nhân tồn tại trong 5 yếu tố của hệ thống KSNB: Môi trường kiểm soát, Đánh giá rủi ro, Hoạt động kiểm soát, Thông tin và truyền thông, Giám sát. Các nguyên nhân bao gồm: đạo đức nghề nghiệp chưa công khai, thiếu trình độ và kiến thức chuyên môn, thiếu đào tạo và hướng dẫn, hạn chế trong quản lý rủi ro, quy trình kiểm tra giám sát chưa hiệu quả, ứng dụng CNTT chưa ổn định, và công tác giám sát kiểm tra chưa hiệu quả. Trên cơ sở này, tác giả đề xuất các giải pháp và kế hoạch hành động nhằm hoàn thiện hệ thống KSNB phù hợp với thực tiễn của đơn vị.