Ảnh hưởng của chi phí đại diện đến hiệu quả hoạt động của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Abstract

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm phân tích ảnh hưởng của chi phí đại diện đến hiệu quả hoạt động của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam thông qua bộ dữ liệu của 200 công ty niêm yết trong giai đoạn từ năm 2018 đến năm 2023. Bằng việc thực hiện hồi quy với phương pháp Nhân tố cố định (Fixed Effect Model), kết quả thu được cho thấy, tại môi trường doanh nghiệp Việt Nam, chi phí đại diện dưới hình thái chi phí ràng buộc người đại diện và chi phí giám sát người đại diện cùng có mối quan hệ đồng biến với hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Hay nói cách khác, khi chi phí ràng buộc người đại diện và (hoặc) chi phí giám sát người đại diện tăng thì hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp cũng được cải thiện. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng chỉ ra được rằng tỷ lệ sử dụng nợ vay trong cấu trúc vốn và tỷ lệ cổ phần mà nhà quản lý cấp cao nắm giữ cũng có mối tương quan dương với tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp, trong khi quy mô của doanh nghiệp không giải thích cho sự tăng giảm hiệu quả hoạt động. Kết quả nghiên cứu là gợi ý cho người chủ doanh nghiệp, các cổ đông và nhà đầu tư cần quan tâm hơn đến hành vi của người đại diện và các vấn đề phát sinh xung quanh người đại diện của doanh nghiệp. Đồng thời, bài nghiên cứu cũng đóng góp một phần cho hệ thống các lý thuyết về tài chính doanh nghiệp, đặc biệt là lý thuyết đại diện thông qua các bằng chứng thực nghiệm về tác động của chi phí đại diện đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp được niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam