Tác động của dữ liệu lớn đến chất lượng báo cáo tài chính tại các doanh nghiệp Việt Nam – Nghiên cứu từ quan điểm nhân viên kế toán

Abstract

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin, sự bùng nổ của dữ liệu lớn (Big Data) đã tạo nên những chuyển biến sâu sắc trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là kế toán và tài chính. Sự gia tăng về khả năng thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu không chỉ nâng cao hiệu quả quản trị thông tin mà còn mở ra tiềm năng cải thiện chất lượng cùng tính minh bạch của BCTC. Tại Việt Nam, một quốc gia đang trong giai đoạn hoàn thiện và cải cách các quy định về báo cáo tài chính, việc ứng dụng dữ liệu lớn vào công tác này có thể trở thành động lực quan trọng, hỗ trợ các doanh nghiệp tối ưu hóa quản lý tài chính, đồng thời đáp ứng tốt hơn các yêu cầu từ nhà đầu tư và cơ quan quản lý. Mặc dù trên phạm vi quốc tế, nhiều nghiên cứu đã tập trung phân tích ảnh hưởng của dữ liệu lớn đến chất lượng BCTC, tại Việt Nam, vấn đề này vẫn còn là một khoảng trống nghiên cứu đáng kể, chưa được khai thác một cách toàn diện và chuyên sâu. Do đó, nghiên cứu này được thực hiện nhằm mục tiêu đánh giá tác động của dữ liệu lớn đến chất lượng BCTC trong bối cảnh các doanh nghiệp Việt Nam, thông qua phương pháp nghiên cứu định lượng. Cụ thể, nghiên cứu sử dụng khảo sát trực tuyến thông qua công cụ Google Forms để thu thập dữ liệu từ 229 đối tượng là các chuyên gia đang hoạt động trong lĩnh vực kế toán, tài chính và quản trị doanh nghiệp, những người thường xuyên tiếp cận và ứng dụng dữ liệu lớn trong công việc hàng ngày. Mục tiêu chính của nghiên cứu là phân tích ảnh hưởng của ba đặc tính cốt lõi của dữ liệu lớn – bao gồm sự đa dạng (Variety), tốc độ sinh dữ liệu (Velocity) và khối lượng dữ liệu (Volume) – đối với chất lượng BCTC tại các tổ chức và doanh nghiệp Việt Nam. Kết quả phân tích bằng phương pháp PLS (Partial Least Squares) cho thấy, trong số ba đặc tính của dữ liệu lớn, sự đa dạng và tốc độ sinh dữ liệu thể hiện tác động tích cực và rõ rệt đến chất lượng BCTC. Cụ thể, sự đa dạng của dữ liệu góp phần nâng cao độ chính xác và tính đầy đủ của các báo cáo tài chính, trong khi tốc độ sinh dữ liệu nhanh chóng cho phép cập nhật thông tin tài chính kịp thời, từ đó cải thiện tính minh bạch và hiệu quả của báo cáo. Ngược lại, khối lượng dữ liệu không cho thấy tác động đáng kể đến chất lượng BCTC, điều này ngụ ý rằng khối lượng dữ liệu lớn, nếu không được xử lý và phân tích một cách hiệu quả, sẽ không mang lại giá trị gia tăng cho quá trình lập báo cáo. Dựa trên những phát hiện này, nghiên cứu đề xuất rằng các doanh nghiệp Việt Nam cần tập trung nâng cao chất lượng BCTC thông qua việc cải thiện hai đặc tính quan trọng của dữ liệu lớn là sự đa dạng và tốc độ sinh dữ liệu. Đồng thời, việc đầu tư vào các hệ thống và công cụ phân tích dữ liệu tiên tiến được xem là yếu tố then chốt nhằm tối ưu hóa khả năng xử lý và khai thác dữ liệu một cách hiệu quả. Nghiên cứu không chỉ mang đến những góc nhìn mới về tiềm năng ứng dụng dữ liệu lớn trong lĩnh vực tài chính mà còn đặt nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo, khuyến khích việc khám phá sâu hơn các yếu tố khác của dữ liệu lớn có thể ảnh hưởng đến chất lượng BCTC, từ đó hoàn thiện các phương pháp và công cụ ứng dụng trong ngành tài chính tại Việt Nam.