Không gian phụ cận: tái tư duy về mối quan hệ đường sắt thông qua không gian công cộng và kiến trúc tại Thành Phố Hồ Chí Minh

Abstract

Đường sắt là hạ tầng quan trọng trong phát triển đô thị, nhưng cũng để lại nhiều không gian phụ cận bị lãng quên, thường là những dải đất hẹp, hành lang kỹ thuật hoặc khu vực bị chia cắt, đặc biệt dọc tuyến đường sắt. Các không gian này, từng bị xem là "non-places" – nơi thiếu bản sắc và chức năng xã hội – đang được nhìn nhận lại như những tài sản đô thị tiềm năng. Tại TP. Hồ Chí Minh, đặc biệt ở quận 3 và Gò Vấp, khoảng 700.000 m² đất dọc đường sắt đang bị bỏ ngỏ, nơi sinh sống của nhiều cộng đồng dân cư phi chính thức với điều kiện hạ tầng kém và rủi ro cao. Trước tốc độ đô thị hóa nhanh, liệu những không gian “còn sót lại” này có mang đến cơ hội thúc đẩy không gian đô thị. Nghiên cứu của đặt ra câu hỏi: Làm thế nào chúng ta có thể biến những khu vực bị bỏ quên này thành những không gian chung của đô thị? Những chiến lược thiết kế nào có thể gắn kết chúng vào kết cấu của thành phố mà không làm gián đoạn tiếng ồn của đường sắt? Các chiến lược thiết kế được đề xuất như một nền tảng cho việc quy hoạch lại các khu vực bị bỏ quên này.