So sánh tác động của chính sách cách ly toàn xã hội và cách ly xã hội một phần trong ứng phó dịch Covid-19 đối với nền kinh tế Việt Nam: ứng dựng mô hình cân bằng tổng thể cho các vùng ở Việt Nam

Abstract

Trong bối cảnh Covid 19 nói riêng và bối cảnh ngày nay nói chung, cách nhà hoạch định chính sách luôn phải đối mặt với việc lựa chọn chính sách với những đánh đổi nhất định. Trong Covid 19, giãn cách toàn xã hội có thể giúp khống chế dịch nhanh hơn nhưng tiềm ẩn rủi ro ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế hơn việc khoanh vùng và giãn cách xã hội một phần. Nghiên cứu này nhằm so sánh những đánh đổi về mặt kinh tế trong lựa chọn chính sách cách ly toàn xã hội và cách ly xã hội chỉ ở vùng bị dịch bằng ứng dụng mô hình cân bằng tổng thể cho vùng TERM (The Enormous Regional Model) cho Việt Nam (TERM-VN) do Viện nghiên cứu chính sách thuộc Đại học Victoria, Úc xây dựng. Nghiên cứu áp dụng mô hình TERM với giả định sự thay đổi của khuynh hướng tiêu dùng trung bình (APC) trên cả nước (tương ứng với tình huống cách ly toàn xã hội) và sự thay đổi của APC trên từng vùng miền (tương ứng với tình huống cách ly xã hội một phần). Nghiên cứu lần lượt phân tích và so sánh các kết quả thay đổi ở các chỉ tiêu cơ bản của nền kinh tế ở từng vùng theo từng kịch bản thay đổi của khuynh hướng tiêu dùng trung bình của (1) cả nước, (2) miền Bắc, (3) miền Trung, (4) miền Đông Nam Bộ, (5) miền Đồng Bằng Sông Cửu Long. Các chỉ tiêu kinh tế bao gồm GDP thực và các thành tố chi tiêu thuộc GDP, lao động và chỉ số giá tiêu dùng. Sau đó, nghiên cứu sẽ phân tích những tác động lên tỷ trọng đóng góp vào GDP của các vùng theo từng ngành. Kết quả nghiên cứu cho thấy mức độ đánh đổi của cú sốc APC giảm trên cả nước là lớn hơn so với APC giảm ở từng vùng. Từ đó, ta thấy được rõ hơn việc giãn cách toàn xã hội trên cả nước có thể gây ảnh hưởng nặng nề lên nền kinh tế nhiều hơn đáng kể hơn so với chính sách giãn cách xã hội theo từng vùng, từng địa phương. Mô hình TERM cũng cho thấy các vùng có thể bị ảnh hưởng khác nhau với cùng một cú sốc sụt giảm APC gây ra. APC sụt giảm trên cả nước thường ảnh hưởng mạnh hơn đến những vùng có mặt hàng chủ lực được trao đổi trong nước hơn là các mặt hàng có thế mạnh xuất khẩu. Đóng góp vào GDP của các ngành hàng cũng sẽ thay đổi khác nhau trong các kịch bản sụt giảm APC. Các ngành hàng có thế mạnh xuất khẩu thường sẽ có xu hướng đóng góp vào GDP tăng trong khi các ngành hàng khác có xu hướng đóng góp giảm khi có cú sốc sụt giảm trên APC. Từ khóa: mô hình cân bằng tổng thể, TERM, Covid 19, giãn cách xã hội