Các yếu tố quyết định cấu trúc vốn và tầm quan trọng khác nhau của các nhân tố này: bằng chứng thực nghiệm từ các doanh nghiệp niêm yết giai đoạn 2012 - 2020

Abstract

Bài viết xem xét đến các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của 208 doanh nghiệp niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM (HOSE) trong giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2020 thuộc 6 lĩnh vực hoạt động khác nhau, đã loại trừ các doanh nghiệp thuộc nhóm ngành tài chính, bảo hiểm, và bất động sản. Nghiên cứu được thực hiện gồm các nghiên cứu định tính, thống kê mô tả, xem xét tương quan giữa các nhân tố trọng yếu của mô hình và thực hiện hồi quy trên phần mềm Stata. Bài viết góp phần giải thích và tìm thấy các bằng chứng thực nghiệm cho việc biến động trong cấu trúc vốn của doanh nghiệp. Kết quả của nghiên cứu cho thấy mối tương quan cùng chiều hoặc ngược chiều đối với cấu trúc vốn công ty bao gồm các nhân tố chính sau: Tỉ lệ thu nhập trên tổng tài sản, tính thanh khoản của doanh nghiệp, tỉ lệ chi phí hoạt động & quản lý trên lợi nhuận doanh nghiệp, quy mô doanh nghiệp, và trung vị đòn bẩy ngành nghề hoạt động của doanh nghiệp. Những nhân tố bao gồm: tỉ lệ thu nhập trên tổng tài sản, tính thanh khoản, tỉ lệ chi phí hoạt động & quản lý/lợi nhuận có mối tương quan ngược chiều (-) với cấu trúc vốn của doanh nghiệp; trong khi đó, quy mô doanh nghiệp và trung vị đòn bẩy ngành có mối tương quan thuận chiều (+) với cấu trúc vốn chung. Cụ thể hơn, bài viết gọi đây là nhóm năm nhân tố cốt lõi giải thích cho cấu trúc vốn của doanh nghiệp và mô hình có chứa năm nhân tố này được gọi là "mô hình cốt lõi" giúp giải thích cho cấu trúc vốn thực nghiệm của các doanh nghiệp. Các nhân tố cốt lõi này có tương quan xác định và ý nghĩa giải thích qua nhiều cách thức mô tả, kiểm định và lựa chọn dữ liệu trong bài viết. Các nhân tố còn lại được nghiên cứu trong bài viết này không có tính nhất quán trong tương quan với cấu trúc vốn và không mình nhiều ý nghĩa giải thích cho dữ liệu thực nghiệm thu thập trong giai đoạn 2012 - 2020. Bằng chứng thực nghiệm nghiên cứu tại Việt Nam trong 2012 - 2020 cho thấy, tỉ lệ thu nhập trên tổng tài sản và tính thanh khoản của doanh nghiệp là 2 nhân tố quan trọng nhất và có ý nghĩa giải thích cho sự thay đổi cấu trúc vốn như nhau trong mô hình cốt lõi. Các nhân tố có tầm quan trọng kế tiếp giải thích cho cấu trúc vốn lần lượt là: tỉ lệ chi phí hoạt động & quản lý trên lợi nhuận doanh nghiệp, quy mô doanh nghiệp, trung vị đòn bẩy ngành nghề hoạt động của doanh nghiệp. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu đã được thực hiện trước đây và dẫn chứng vào bài nghiên cứu. Nghiên cứu kỳ vọng thông qua bài viết, các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam (không bao gồm nhóm ngành tài chính, bảo hiểm và bất động sản) sẽ lựa chọn được một cấu trúc vốn tối ưu cho doanh nghiệp thuộc lĩnh vực hoạt động của mình. Thông qua việc tối ưu cấu trúc vốn với việc vận dụng sự thay đổi của các nhân tố đã được trình bày theo các giá trị đã nghiên cứu thực nghiệm, doanh nghiệp có thế sử dụng đòn bẩy vay nợ một cách phù hợp nhất từ đó có thể tối đa hoá được giá trị thị trường của doanh nghiệp, giảm thiểu chi phí kiệt quệ tài chính tiềm tàng. Từ đó, các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường có thể tiến tới việc phát triển một cách bền vững và có hệ thống hơn.