Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của hợp tác xã nông nghiệp trên địa bàn huyện Phú Tân, tỉnh An Giang

Abstract

Huyện Phú Tân, tỉnh An Giang là một huyện phát triển mạnh về nông nghiệp với cây lúa, cây nếp là chủ đạo. Mặc dù có nhiều tiềm năng lợi thế lớn để phát triển kinh tế nông nghiệp, nhưng do tình trạng đất chật người đông nên đặc điểm kinh tế nông nghiệp của huyện chủ yếu là sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, người nông dân còn canh tác theo xu thế thị trường, chạy theo số lượng thay vì chất lượng, vị trí địa lý chưa thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa. Từ đó năng suất, hiệu quả lao động chưa cao, chất lượng sản phẩm, khả năng cạnh tranh thấp, chỉ có khả năng đáp ứng nhu cầu thị trường nhỏ. Hiện nay, Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang đang xây dựng thương hiệu Nếp Phú Tân, đây là chủ trương của tỉnh nhằm giúp Phú Tân tiêu thụ nếp bền vững. Do đó việc cần phải xây dựng nền sản xuất hàng hoá với quy mô lớn, ổn định, có khả năng chuyên môn hóa cao đặc biệt là sản phẩm nếp là một nhu cầu, nhiệm vụ cấp thiết mà huyện Phú Tân cần phải thực hiện. Nghiên cứu này nhằm đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động của hợp tác xã nông nghiệp huyện Phú Tân. Trên cơ sở đó đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của HTXNN trong thời gian tới. Để đạt được kết quả trên, nghiên cứu được thực hiện thông qua hai bước là nghiên cứu sơ bộ thông qua số liệu thứ cấp từ các báo cáo hoạt động của các HTXNN từ năm 2016 đến năm 2020 và nghiên cứu chính thức được thực hiện bằng kỹ thuật lấy phiếu khảo sát Ban Giám đốc, thành viên của các HTXNN thông qua bảng câu hỏi chi tiết. Nhìn chung, Hợp tác xã nông nghiệp Huyện Phú Tân, tỉnh An Giang hoạt động mang lại hiệu quả tương đối tốt, số lượng HTXNN và thành viên HTX có xu hướng tăng mạnh 10 năm gần đây. Tính đến tháng 12 năm 2020, toàn huyện có 19 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, với 2.580 thành viên, diện tích phục vụ trên 19.422 hecta chiếm 81,42% diện tích sản xuất, tổng vốn điều lệ là 25.301 triệu đồng. Lúc mới thành lập, hầu hết HTX đều đơn dịch vụ, tuy nhiên hiện nay chỉ còn 52,6% là HTX đơn dịch vụ, 47,4% là HTX đa dịch vụ, HTX đa dịch vụ thì hoạt động hiệu quả hơn HTX đơn dịch vụ, trong đó dịch vụ bơm tưới đóng vai trò chủ đạo. Ngoài ra, các HTX còn thực hiện thêm các dịch vụ khác như tín dụng nội bộ, cuộn rơm, nạo vét. Căn cứ vào bộ tiêu chí phân loại của Bộ Nông nghiệp & PTNT thì HTXNN huyện Phú Tân năm 2020 có 17% được xếp loại Tốt, 14% xếp loại Khá 61% HTXNN được xếp loại Trung Bình, không có HTXNN loại yếu và 5% tương đương 01 HTX không xếp loại do có thời gian hoạt động dưới 1 năm. Nghiên cứu cho thấy có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của HTXNN, trong đó: số lượng dịch vụ, số lợi nhuận thành viên HTXNN nhận được trên 1 đồng vốn góp, tỷ suất lợi nhuận trên vốn hoạt động, tỷ suất lợi nhuận trên chi phí phản ánh cụ thể nhất. Tóm lại, hoạt động của các HTXNN tại huyện Phú Tân trong thời gian qua đang trên đà ổn định phát triển, có những đóng tích cực vào sự phát triển kinh tế, xã hội của huyện. Đó là tiền đề, nền tảng, cơ sở cho sự phát triển HTXNN trong những giai đoạn tiếp theo.