Các yếu tố giải thích hành vi gian lận thuế thu nhập doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Nông

Abstract

Đề tài được thực hiện tại Cục Thuế tỉnh Đắk Nông từ tháng 5 năm 2021 đến tháng 9 năm 2021. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là phân tích về các yếu tố giải thích cho hành vi gian lận thuế TNDN của các DN. Đề tài sử dụng mô hình tam giác gian lận do Cressey (1953) phát triển, kết hợp các yếu tố từ các nghiên cứu trước đây để xây dựng khung lý thuyết nghiên cứu hành vi gian lận thuế TNDN của các DN trên địa bàn tỉnh Đắk Nông. Phương pháp nghiên cứu sử dụng kết hợp giữa thảo luận nhóm với các chuyên gia và tiến hành phân tích dữ liệu bằng các ứng dụng phân tích SPSS20.0: thống kê mô tả Đánh giá độ tin cậy Cronbach’s Alpha (CA), kiểm định độ tin cậy của các thang đo, phân tích khám phá, để xác định độ tin cậy và tính phù hợp thực tế của các yếu tố giải thích hành vi gian lận thuế TNDN của DN. Qua nghiên cứu, thu được kết quả như sau: 1. Thực trạng gian lận thuế TNDN trên địa bàn tỉnh Đắk Nông chưa có xu hướng giảm thể hiện qua một số chỉ tiêu như sau: Năm 2020 thì số tiền phạt và truy thu về thuế TNDN lên tới 14.986 triệu đồng. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do các DN kê khai thuế TNDN không chính xác nhằm giảm số thuế TNDN phải nộp; số tiền thuế TNDN đã thu tăng nhưng tỷ trọng số thu thuế TNDN giảm trong tổng thu NSNN; tỷ lệ hồ sơ bị xử lý về hành vi gian lận thuế TNDN tăng… 2. Kết quả nghiên cứu cho thấy hành vi gian lận thuế TNDN của các DN tại Đắk Nông được giải thích bởi 5 yếu tố gồm: Chuẩn mực xã hội, đạo đức văn hóa của đối tượng nộp thuế; Sự bất cập của chính sách thuế và quản lý thuế; Gánh nặng thuế; Ý thức và nhận thức của đối tượng nộp thuế; Hiệu quả kinh doanh của DN. Các yếu tố này phù hợp cả về thực tiễn và cơ sở lý thuyết trong nghiên cứu khoa học. 3. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, đề tài đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần hạn chế tình trạng gian lận thuế TNDN của các DN tại tỉnh Đắk Nông, từ đó để các DN tuân thủ thuế tốt hơn.