Mối quan hệ giữa yếu tố quản trị doanh nghiệp và chất lượng kiểm toán BCTC của các công ty niêm yết tại Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HOSE)

Abstract

Trong quá khứ, đã có rất nhiều sự kiện bê bối tài chính xảy ra cả trong và ngoài nước khiến dư luận hoang mang về sự trung thực và hợp lý của báo cáo tài chính cũng như vai trò của công ty kiểm toán đối với các vấn đề này. Sự kiện của Enron, WorldCom, Tyco,… hay ở Việt Nam thì các gian lận tài chính của JVC, Dược Viễn Đông, Dược Cửu Long,... chính là những ví dụ điển hình. Vì vậy, nhằm tìm hiểu mối quan hệ giữa quản trị công ty với chất lượng kiểm toán hướng đến nâng cao chất lượng kiểm toán BCTC, nhóm tác giả thực hiện nghiên cứu đối với các công ty niêm yết trên sàn HOSE – sàn chứng khoán có quy mô lớn nhất Việt Nam. Mẫu nghiên cứu gồm 285 công ty trong tổng số 402 công ty niêm yết trên sàn HOSE. Dữ liệu được thu thập chủ yếu từ các báo cáo thường niên, BCTC đã kiểm toán và các trang thông tin tài chính. Biến phụ thuộc trong nghiên cứu là chất lượng kiểm toán và được đo lường thông qua quy mô công ty kiểm toán (Big 4/Non – Big 4). Biến độc lập là các yếu tố của quản trị doanh nghiệp bao gồm: ý kiến kiểm toán năm trước, sự kiêm nhiệm CEO/CT HĐQT, thành viên nữ trong HĐQT, quy mô HĐQT, tính đa dạng của HĐQT, thành viên nữ trong BKS, tần suất họp HĐQT và một số biến tài chính như vòng quay tổng tài sản, mức nợ và giá cổ phiếu. Kết quả nghiên cứu cho thấy, chất lượng kiểm toán ở các công ty niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) có tương quan và chịu ảnh hưởng của 5 yếu tố: Thành viên nữ trong HĐQT, Quy mô HĐQT, Tính đa dạng của HĐQT, Thành viên nữ trong BKS, Tần suất họp HĐQT. Trong đó, công ty có quy mô HĐQT càng lớn, tính đa dạng của HĐQT và tần suất họp HĐQT càng cao thì có xu hướng được kiểm toán bởi Big – 4 hơn. Ngược lại, hai biến gồm thành viên nữ trong HĐQT và thành viên nữ trong BKS có tác động ngược chiều đến chất lượng kiểm toán.