Tác động của truyền thông đại chúng đến hành vi sử dụng thuốc lá của giới trẻ tại Thành Phố Hồ Chí Minh

Abstract

Ngày nay, hút thuốc lá là một trong những vấn nạn gây nhức nhối trong xã hội, là mối nguy hại cho sự phát triển của một quốc gia, trong đó có Việt Nam. Theo số liệu của bộ Y tế, nước ta ghi nhận có đến 40.000 ca tử vong mỗi năm do các bệnh liên quan đến thuốc lá (cao gấp 4 lần số người tử vong vì tai nạn giao thông) và là quốc gia nằm trong số 15 nước có tỷ lệ hút thuốc lá cao nhất thế giới. Các nghiên cứu trước đây nhận định rằng hành vi hút thuốc lá của một cá nhân phụ thuộc rất nhiều vào những yếu tố ngoại tác, trong đó có truyền thông đại chúng. Có thể nói, truyền thông đại chúng là một trong các phương tiện truyền tải thông tin phổ biến nhất và có mối liên hệ mật thiết với hành vi hút thuốc lá của giới trẻ. Chính vì vậy, nhóm tác giả muốn thực hiện đề tài này nhằm mục đích khai thác các khía cạnh tác động từ truyền thông đại chúng mang lại đến hành vi sử dụng thuốc lá. Kế thừa kết quả từ những nghiên cứu và lý thuyết về truyền thông đại chúng, nghiên cứu đưa ra cái nhìn tổng thể về động lực và mối quan tâm từ truyền thông đại chúng đến hai biến phụ thuộc hành vi hút thuốc và số điếu thuốc. Tiếp theo, công trình cung cấp lý thuyết nền tảng về phương pháp nghiên cứu, trọng tâm là mô hình hồi quy hai bước kết hợp giữa hai mô hình Logit (mô hình hồi quy nhị phân) - Tobit (mô hình hồi quy kiểm duyệt). Qua đó, công trình thiết lập mô hình nghiên cứu đề xuất để khắc họa rõ nét mối tương quan giữa hành vi hút thuốc lá và các yếu tố ảnh hưởng. Bằng hệ thống cơ sở lý thuyết nền, khung phương pháp nghiên cứu, với bộ dữ liệu gồm 216 đối tượng từ 16 - 25 tuổi, nhóm tác giả thực hiện các phân tích thống kê và kiểm định nhằm cung cấp những kết quả và bình luận khoa học từ mô hình hồi quy 2 bước Logit - Tobit, từ đó tạo nên các kịch bản giả định về xác suất hút thuốc lá của giới trẻ. Cuối cùng, từ những giá trị nghiên cứu được rút ra từ mô hình và kịch bản giả định trên, nhóm tác giả đề xuất những giải pháp, kiến nghị mang hàm ý chính sách xã hội với mong muốn truyền tải những giá trị tham khảo, nghiên cứu khoa học có ý nghĩa về truyền thông đại chúng cho các nhà chức trách, xã hội học tại Việt Nam trong việc điều chỉnh, hạn chế và ngăn chặn hành vi hút thuốc lá của giới trẻ trong xã hội hiện nay.