Thành viên độc lập hội đồng quản trị, tập trung quyền sở hữu và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp: bằng chứng thực nghiệm tại Việt Nam

Abstract

Mục đích của đề tài là nghiên cứu ảnh hưởng của thành viên độc lập lên hiệu quả hoạt động doanh nghiệp và đồng thời nhận diện tập trung quyền sở hữu thông qua các loại hình cổ đông kiểm soát – nổi bật là cổ đông Nhà nước tác động như thế nào đến ảnh hưởng này trên cở sở thực tiễn tại Việt Nam. Với 181 doanh nghiệp phi tài chính thuộc Sở giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) trong giai đoạn 2015 - 2021, nghiên cứu sử dụng các phương pháp ước lượng PoolOLS, FE, RE, GLS cùng với các kiểm định robustness test. Kết quả cho rằng thành viên độc lâp có ý nghĩa thống kê và tác động tiêu cực đến hiệu quả hoạt động doanh nghiệp theo phương pháp PoolOLS và GLS; không có sự ảnh hưởng với hồi quy FE và RE. Ngoài ra, liên quan đến tập trung quyền sở hữu và loại hình cổ đông kiểm soát, nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt giữa tập trung quyền sở hữu với cấu trúc quyền sở hữu phân tán hay hình thức cổ đông kiểm soát Nhà nước với hình thức cổ đông khác lên tác động của thành viên độc lập đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp khi thực hiện hồi quy PoolOLS. Tuy nhiên, nếu không tính đến thành viên độc lập thì nghiên cứu đã chỉ ra những công ty có cổ đông kiểm soát là Nhà nước có hiệu quả doanh nghiệp cao hơn so với những doanh nghiệp không có cổ đông lớn Nhà nước hoặc cổ đông Nhà nước nắm giữ quá ít cổ phần. Từ kết quả nghiên cứu, một hàm ý chính sách đóng góp giá trị thực tiễn như sau. Đó chính là các cơ quan có thẩm quyền cần có những cải cách trong qui định pháp lý đồng thời doanh nghiệp phải chủ động nhằm trao quyền và nghĩa vụ nhiều hơn cho thành viên độc lập. Bởi vì điều này sẽ giúp thành viên độc lập phát huy hết khả năng tư vấn và giám sát, góp phần xây dựng công ty tăng trưởng và nền kinh tế ổn định.