Pháp luật về kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh trên thị trường dữ liệu

Abstract

Ở thế kỷ 21, nhân loại đang chứng kiến sức mạnh của công nghệ đã làm thay đổi ít nhiều cách chúng ta sống và làm việc. Trong bối cảnh các quốc gia ngày càng quan tâm đến vấn đề phát triển bền vững, thì làn sóng phát triển của nền kinh tế dữ liệu đang là mối quan tâm của các nhà lập pháp. Nguyên nhân là do các đặc điểm mới riêng biệt của thị trường dữ liệu - đã tạo cơ hội cho các công ty công nghệ lớn nắm giữ lượng thông tin khổng lồ. Bằng lợi thế vượt trội đó, các công ty đã lạm dụng vị trí thống trị của mình để thực hiện hành vi gây tác động tiêu cực đến quá trình cạnh tranh và quyền lợi của người dùng (đặc biệt là vấn đề bảo vệ dữ liệu). Bài nghiên cứu lấy Luật Cạnh tranh tại Liên minh châu Âu làm cơ sở để củng cố khung lý thuyết, vì EU có hệ thống pháp luật cạnh tranh tương tự như Việt Nam, hơn nữa EU đã ra mắt các cải cách quan trọng về các vấn đề dữ liệu. Từ đó, nhóm tác giả soi chiếu đến Luật Cạnh tranh tại Việt Nam để đánh giá khả năng giải quyết trong trường hợp xảy ra hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh trên thị trường dữ liệu. Bài nghiên cứu chỉ ra rằng, Luật Cạnh tranh Việt Nam có khả năng giải quyết đối với một số trường hợp, tuy nhiên chưa triệt để và chưa thể bắt kịp các thay đổi nhanh chóng của thị trường dữ liệu. Từ đó, nhóm tác giả đề xuất các biện pháp để Luật Cạnh tranh có tính linh hoạt hơn, cũng như cho thấy việc ban hành các nghị định, luật chuyên ngành để xử lý riêng hành vi lạm dụng trên thị trường dữ liệu là cần thiết, đặc biệt đề xuất quan trọng nhất là đánh giá hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh từ việc vi phạm các quy tắc bảo vệ dữ liệu và đưa ra các biện pháp thực thi mà cơ quan cạnh tranh Việt Nam có thể tham khảo từ các bản án của toà án các quốc gia về lạm dụng vị trí thống lĩnh trên thị trường dữ liệu