Ảnh hưởng của kiệt quệ tài chính đến hành vi tránh thuế của các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực sản xuất được niêm yết trên thị trường chứng khoán việt nam trong giai đoạn năm 2012 – 2022

Abstract

Bài viết này điều tra xem liệu hành vi tránh thuế và khó khăn tài chính có liên quan với nhau hay không, và nếu có thì liệu đại dịch Covid-19 có củng cố mối quan hệ này hay không được thực hiện bằng cách đánh giá khó khăn tài chính ảnh hưởng như thế nào đến hành vi tránh thuế thu nhập doanh nghiệp, đồng thời đánh giá mức độ thay đổi trong hành vi tránh thuế bằng hai phương pháp: thu nhập điều chỉnh (BTG) và số thuế thực tế của doanh nghiệp (CASHETR). Nhóm tác đã thực hiện nghiên cứu với 990 quan sát từ 90 doanh nghiệp thuộc lĩnh vực sản xuất được lấy dữ liệu từ Sở giao dịch chứng khoán Thành Phố Hồ Chí Minh (HSX); Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) và Bảng giá điện tử Vietstock (UPCOM) trong giai đoạn nghiên cứu trong giai đoạn 2012 – 2022 bằng phương pháp hồi quy GMM – Generalized Method of Moments. Kế thừa thước đo dữ liệu tài chính của Altman và Zmijewski (1968), và dữ liệu thị trường của Merton, nhóm tác giả vận dụng khéo léo để đo lường tình trạng kiệt quệ tài chính của các doanh nghiệp tại Việt Nam thông qua mô hình Z-score. Kết quả, nghiên cứu góp phần củng cố lý thuyết về hành vi tránh thuế của doanh nghiệp. Trong giai đoạn 2012 – 2022, kiệt quệ tài chính có tác động đáng kể đến hành vi tránh thuế của doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam, cuộc khủng hoảng tài chính Covid-19 có ảnh hưởng đáng kể đến hành vi tránh thuế của doanh nghiệp, đồng thời làm tăng thêm mối quan hệ giữa kiệt quệ tài chính và hành vi tránh thuế của các doanh nghiệp thuộc ngành sản xuất đã và đang được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán HOSE, HNX và UPCOM.