Các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định tiếp tục làm tài xế xe công nghệ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh

Abstract

Việt Nam và toàn thế giới đã trải qua giai đoạn dịch Covid 19, đại dịch đã đem đến cho các nước không chỉ là sự thương vong, mà còn là sự suy thoái kinh tế hậu đại dịch. Hàng loạt công ty phải đóng cửa do không cầm cự được, chẳng hạn như chuỗi siêu thị Bách hóa xanh, Điện máy xanh, Thế giới di động,... của Công ty Cổ phần Đầu tư Thế giới Di động phải thu hẹp quy mô hoạt động, hàng loạt cửa hàng dỡ bỏ mặt bằng trên địa bàn các tỉnh, thành phố. Cũng chính vì thế, làn sóng sa thải, cắt giảm biên chế diễn ra sau đại dịch, điều đó đã làm cho hàng loạt người lao động mất việc. Họ phải tìm công việc khác để kiếm sống, hay một phần họ lại chọn “về quê”. Cũng vì thất nghiệp, họ đã chuyển sang những công việc đơn giản, dễ xin việc làm hơn, và chạy xe công nghệ trở thành một nghề xu hướng ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. Với sự phát triển của khoa học công nghệ cộng hưởng cùng làn sóng cách mạng công nghiệp lần thứ tư, công việc chạy xe chuyên chở hàng hóa, hành khách dần được số hóa để trở nên phù hợp và thuận tiện hơn. Bởi sự thuận tiện, nhanh chóng và chi phí rẻ, dịch vụ này rất được ưa chuộng ở địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Nắm bắt được điều đó, rất nhiều người thất nghiệp đã chọn công việc này, hay thậm chí cả sinh viên mới ra trường họ cũng chấp nhận chạy xe công nghệ, bởi thủ tục đăng ký rất dễ dàng và thời gian làm việc linh hoạt. Số người chạy xe công nghệ thì ngày càng đông, chiết khấu của các hãng như Grab, Be, Gojek,.. ngày càng nâng cao, làm cho người chạy xe công nghệ phải bán sức lao động gấp bội để có thể lo cho cuộc sống gia đình. Nhóm lao động này trên thị trường lao động ngày càng đông đảo, nhưng những quyền lợi của họ lại không được bảo vệ do họ không thuộc đối tượng áp dụng của Bộ Luật Lao động số 45/2019/QH14. Mục tiêu nghiên cứu là xác định và đánh giá mức độ tác động của các nhân tố đến việc tiếp tục làm dịch vụ xe công nghệ của nhóm lao động trên, để từ đó góp phần đưa ra phương pháp giải quyết, đề xuất ý kiến để cải thiện thu nhập của người lao động làm dịch vụ xe công nghệ. Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng với sự hỗ trợ của phần mềm thống kê IBM SPSS 27, nhóm nghiên cứu sử dụng mô hình hồi quy nhị phân (Binary Logistic) để đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến việc tiếp tục làm dịch vụ xe công nghệ của người lao động trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Kết quả phân tích dữ liệu từ 287 tài xế xe công nghệ cho thấy có hai nhân tố ảnh hưởng đến việc tiếp tục làm dịch vụ xe công nghệ của người lao động trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh là: Động lực nội tại và Tỷ lệ lợi ích/ chi phí. Dựa vào kết quả phân tích, nhóm nghiên cứu đã đề xuất một số giải pháp để góp phần cải thiện thu nhập cho những tài xế quyết định tiếp tục làm dịch vụ xe công nghệ.