Các yếu tố đời sống kinh tế, xã hội quyết định tuổi thọ của nam giới và nữ giới: Bằng chứng thực nghiện từ dữ liệu bảng của các quốc gia Đông Nam Á

Abstract

Báo cáo xem xét tác động của đô thị hóa và khả năng tiếp cận môi trường sạch đến tuổi thọ của nam và nữ ở các quốc gia Đông Nam Á. Trong đó, đô thị hóa đóng vai trò là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo ra nhiều cơ hội việc làm và cải thiện cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên nó cũng gây ra các thách thức về ô nhiễm môi trường, quá tải hệ thống y tế và suy giảm chất lượng sống. Nghiên cứu đặt mục tiêu xác định các yếu tố chính của đô thị hóa có ảnh hưởng đến tuổi thọ từ đó đề xuất các chính sách giúp cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững. Nghiên cứu tham khảo các công trình lý thuyết liên quan nhấn mạnh tính hai mặt của quá trình đô thị hóa và phát triển kinh tế đối với sức khỏe cộng đồng khi vừa giúp nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và điều kiện sống, từ đó kéo dài tuổi thọ cũng đồng thời dẫn đến các vấn đề về suy thoái môi trường gây ra những rủi ro sức khỏe nghiêm trọng. Dữ liệu trong nghiên cứu được thu thập từ 9 quốc gia ASEAN trong giai đoạn 2000-2022, với phương pháp phân tích kinh tế lượng gồm hồi quy tác động cố định (FEM), hồi quy tác động ngẫu nhiên (REM) và phương pháp IV-GMM nhằm kiểm soát vấn đề nội sinh. Các biến được đưa vào mô hình bao gồm tỷ lệ đô thị hóa, tỷ lệ dân số được tiếp cận với nước sạch, dịch vụ vệ sinh, chi tiêu y tế, và mức tiêu thụ dầu mỏ. Kết quả phân tích cho thấy, các chỉ tiêu y tế như chi tiêu y tế bình quân đầu người, tỷ lệ dân cư được tiếp cận nước sạch và dịch vụ vệ sinh có tác động tích cực và đáng kể đến tuổi thọ trung bình. Ngược lại, đô thị hóa có ảnh hưởng tiêu cực đến tuổi thọ do tạo ra áp lực lên hệ thống cơ sở hạ tầng, gia tăng ô nhiễm môi trường và làm xấu đi điều kiện sống ở các khu vực đông dân cư. Ngoài ra, kết quả cũng cho thấy GDP không có tác động rõ ràng đến tuổi thọ, phản ánh thực tế rằng tăng trưởng kinh tế không đồng nghĩa với cải thiện sức khỏe nếu không có sự đầu tư phù hợp vào hệ thống y tế và bảo vệ môi trường. Từ những phát hiện này, nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết của việc quản lý đô thị hóa một cách hợp lý để đảm bảo rằng quá trình phát triển kinh tế không gây tổn hại đến sức khỏe cộng đồng của các quốc gia Đông Nam Á